Hội thảo do Viện Chiến lược, Chính sách nông nghiệp và môi trường chủ trì, phối hợp cùng Văn phòng Điều phối Nông thôn mới Trung ương tổ chức. Thứ trưởng Bộ Nông nghiệp và Môi trường, ông Trần Thanh Nam, chủ trì hội thảo và phát biểu khai mạc, nhấn mạnh vai trò của Bộ tiêu chí mới trong việc thúc đẩy chất lượng và chiều sâu của Chương trình mục tiêu quốc gia xây dựng nông thôn mới (NTM) và giảm nghèo bền vững trong kỷ nguyên phát triển xanh, số hóa và hội nhập.
Yêu cầu và tiêu chí mới
Định hướng về Chương trình mục tiêu quốc gia xây dựng NTM và giảm nghèo bền vững giai đoạn 2026 – 2035 và xây dựng bộ tiêu chí quốc gia về NTM giai đoạn 2026 – 2030, đại diện Văn phòng điều phối NTM trung ương cho biết: Sau hơn một thập kỷ triển khai chương trình NTM, Việt Nam đã ghi nhận những kết quả ấn tượng với gần 77% số xã cả nước đạt chuẩn NTM vào cuối năm 2024. Tuy nhiên, theo đánh giá từ Văn phòng Điều phối Trung ương, thực tiễn triển khai chương trình giai đoạn 2021–2025 cho thấy nhiều tiêu chí đã lỗi thời, thiếu tính linh hoạt, chưa phản ánh đúng mức độ phát triển kinh tế - xã hội giữa các vùng miền.
Đáp lại yêu cầu đổi mới, dự thảo Bộ tiêu chí giai đoạn 2026–2030 đã được xây dựng theo hướng: kế thừa, phân cấp mạnh mẽ, có tính đột phá và mang thông điệp phát triển toàn diện. Theo đó, các tiêu chí không chỉ tập trung vào kết cấu hạ tầng và đời sống vật chất, mà còn đề cao vai trò của chuyển đổi số, văn hóa - xã hội, môi trường, an ninh và hạnh phúc người dân.
Một điểm mới đáng chú ý là việc chia các xã thành 3 nhóm thay vì phân theo vùng sinh thái như trước: Nhóm 1: Xã thuộc vùng dân tộc thiểu số và miền núi đặc biệt khó khăn; Nhóm 2: Xã thuần nông chiếm tỷ lệ cao về đất nông nghiệp; Nhóm 3: Xã cận đô thị, có định hướng phát triển theo hướng hiện đại.
Việc phân nhóm giúp địa phương áp dụng tiêu chí phù hợp thực tiễn, tránh tình trạng "đồng phục tiêu chí", từ đó tăng tính khả thi và hiệu quả trong triển khai.
Điểm nổi bật trong Bộ tiêu chí mới là việc chính thức bổ sung tiêu chuẩn "Xã nông thôn mới hiện đại", kế tiếp nấc "NTM nâng cao". Theo dự thảo, để được công nhận là NTM hiện đại, xã phải đáp ứng 8 tiêu chí với 48 chỉ tiêu, trong đó nhấn mạnh đến yếu tố hạ tầng đô thị, dịch vụ công cộng thông minh, cảnh quan sinh thái và chất lượng sống theo hướng đô thị văn minh.
Đáng chú ý, hơn 50% chỉ tiêu của bộ tiêu chí hiện đại được phân cấp cho địa phương ban hành theo tình hình thực tế.
Ở cấp tỉnh, dự thảo cũng đưa ra 2 mức độ công nhận: hoàn thành nhiệm vụ xây dựng NTM và hoàn thành nhiệm vụ xây dựng NTM hiện đại – với bộ tiêu chí mới gồm 17 và 13 điều kiện tương ứng. Đây là cơ sở đánh giá không chỉ dựa trên tỷ lệ xã đạt chuẩn, mà còn là chất lượng phát triển tổng thể toàn tỉnh.
Tăng tính đo lường – giảm định tính
Một trong những điểm tiến bộ trong bộ tiêu chí lần này là việc lượng hóa tối đa các chỉ tiêu, hạn chế các tiêu chí mang tính định tính khó đánh giá. Theo thống kê, trên 80% chỉ tiêu của các bộ tiêu chí cấp xã đều có định lượng rõ ràng, từ thu nhập bình quân, tỷ lệ nghèo đa chiều, tiếp cận hạ tầng kỹ thuật đến mức độ hài lòng của người dân.
Ngoài ra, tiêu chí về chuyển đổi số và khoa học công nghệ cũng được tách thành nhóm riêng, thể hiện tinh thần thích ứng với xu hướng quản trị số, nông thôn số và nông nghiệp số. Đây cũng là yêu cầu đặt ra bởi Nghị quyết 19-NQ/TW và chiến lược quốc gia về chuyển đổi số đến năm 2030.
Phát biểu kết luận hội thảo, Thứ trưởng Trần Thanh Nam đề nghị các bộ, ngành và địa phương tiếp tục đóng góp ý kiến, nhằm sớm hoàn thiện hồ sơ trình Thủ tướng Chính phủ phê duyệt vào cuối năm 2025. Dự kiến, sau hội thảo ngày 24/7, Bộ Nông nghiệp và Môi trường sẽ tiếp tục lấy ý kiến bằng văn bản, tổ chức các hội thảo chuyên đề và hoàn tất quy trình ban hành trong tháng 12/2025.
.svg){kind=icon}
