Tiếc nuối lớn nhất của Cánh diều 2013

Có 21 bộ phim hoàn thành và ra mắt trong năm 2012 và đầu năm 2013 đủ điều kiện dự tranh Cánh diều Vàng 2013 nhưng danh sách phim tranh giải chỉ dừng ở con số 11. Sự vắng mặt của những Chạm, Bay vào cõi mộng, Mỹ nhân kế... khiến tính cạnh tranh ở nhiều hạng mục kém phần sôi động.

Ngày 28/2, Ban Tổ chức Cánh diều 2013 họp báo khởi động giải thưởng tại TP.HCM, trong đó công bố danh sách chốt 10 phim dự thi. Trong số này, thiếu vắng nhiều tác phẩm chất lượng như Mùa hè lạnh (Ngô Quang Hải), Chạm (Nguyễn Đức Minh), Bay vào cõi mộng (Nguyễn Phương Điền) và các tác phẩm được làm khá chuyên nghiệp như Mỹ nhân kế (Dũng khùng), Ngọc viễn đông (Cường Ngô)...

Sau đó, với nỗ lực tự chủ động được rạp chiếu phim cho khán giả và giám khảo, Mùa hè lạnh được bổ sung vào danh sách dự giải. Với sự vắng mặt của nhiều tác phẩm chất lượng và xem được của năm qua, Cánh diều 2013 đã bỏ lỡ nhiều ứng viên sáng giá, trong đó đáng tiếc nhất là Chạm (Nguyễn Đức Minh).

Trước thềm giải Cánh diều 2013, cùng điểm mặt những ứng viên sáng giá bị đứng ngoài cuộc đua Cánh diều Vàng. Đầu tiên là bộ phim đầu tay ấn tượng của đạo diễn Việt kiều Nguyễn Đức Minh, Chạm - một trong những phim xuất sắc nhất của điện ảnh Việt năm qua.

Nếu có mặt trong Cánh diều 2013, Chạm sẽ là ứng viên nặng ký cho giải Phim hay nhất, cũng như nổi bật ở một loạt hạng mục cá nhân. Đặt giả thiết này, hãy cùng điểm danh xem bộ phim của đạo diễn Nguyễn Đức Minh đã bỏ lỡ những cơ hội nào?

Phim hay nhất: Ứng viên sáng giá

Cảnh trong phim Chạm

So với các đối thủ khác thì Chạm không thua kém ở những điểm cộng, trong khi lại hầu như không bị điểm trừ.

Nếu như Mùa hè lạnh phá cách đến thách thức cả cảm nhận của những khán giả hạng sang, thì Chạm dù chất lượng cũng cao nhưng vẫn rất tròn trịa, rất an toàn. Với điện ảnh Việt, bộ phim này được xếp vào chiếu trên - phim nghệ thuật, thế nhưng nó lại cũng không quá gây khó cho việc thưởng thức.

Có thể nhìn thấy ở Chạm một sự tương đồng nào đó với Hotboy nổi loạn (Vũ Ngọc Đãng) ở yếu tố "gặp gỡ" với cảm xúc với khán giả - dù mức độ phổ quát của nó chưa thể đại chúng bằng.

Trong khi những ứng viên sáng giá như Lấy chồng người ta (Lưu Huỳnh), Scandal, Thiên mệnh anh hùng (Victor Vũ) đều có những điểm trừ này khác (về chuyên môn) thì tìm điểm trừ của Chạm là điều thực sự khó (nếu có thì chỉ là chút chút ở diễn xuất của cô vợ Tây của anh chàng thợ máy Branden).

Bản thân người viết cho rằng Chạm chưa hẳn là tác phẩm giá trị nhất của điện ảnh Việt năm nay, nhưng nó lại rất... hoàn hảo.

Nghĩa là, chẳng thấy cần phải "đáng lẽ" điều gì, cần phải làm khác đi điều gì, thêm bớt chút gì- nó đã được cân đong đo đếm liều lượng chính xác và làm ở mức tốt nhất có thể.

Đạo diễn và kịch bản

Ở ngay bộ phim đầu tay, đạo diễn Nguyễn Đức Minh đã thể hiện tài năng đáng chú ý, trước hết ở khía cạnh kịch bản và đạo diễn.

Kịch bản phim xinh xắn, gọn gàng mà lại rộng mở, và không kém phần sâu lắng. Câu chuyện phim của Chạm mang nhiều lớp vỉa, mà tùy đối tượng, ở những trình độ khác nhau và trải nghiệm khác nhau, hoặc gu thưởng thức khác nhau, nó đều có thể được hiểu và được cảm.

Là một phim lãng mạn (Romance) tinh tế, gợi tình về một cô gái cô đơn khao khát được yêu thương và chia sẻ. Là một phim tâm lý (Drama) rung cảm, nhân văn về những mối quan hệ giữa người với người.

Thực hiện hoàn toàn ở Mỹ, nhưng Chạm vẫn cho thấy đặc trưng Việt Nam, chính xác là một câu chuyện của người Việt.

Từ ý tưởng độc đáo "làm về nghề nails" - cái nghề phổ thông của người Việt ở Mỹ, Nguyễn Đức Minh đã khai thác những câu chuyện đời thường, cá nhân rất tinh tế và cảm xúc.

Ở vai trò đạo diễn, Nguyễn Đức Minh đã quán xuyến rất tốt bộ phim của mình. Hầu như mọi khâu đều tốt, mà không phải những sự tốt riêng lẻ, tất cả đều hòa quyện trong một tổng thể để tạo nên một bộ phim nhất quán về phong cách, về không khí.

Nữ chính và nam phụ

Porter Lynn Dương đã có một vai diễn để lại nhiều dấu ấn, trước hết bởi nhân vật Tâm của cô rất riêng và hay. Đây không thuộc diện loại vai phức tạp, đòi hỏi phải lột tả nhiều trạng thái tâm lý hoặc thể hiện nhiều cảnh diễn khó thực hiện, nhưng cần nét diễn đằm. Và Porter Dương đã làm được điều ấy.

Tâm là một cô gái cô đơn, có phần lặng lẽ giữa đám đông nhưng lại cũng rất cởi mở và sẵn lòng với mọi người. Cô một mặt không dễ chia sẻ, nhưng mặt khác lại khao khát được giao lưu, được thấu hiểu. Hai khía cạnh tâm lý ấy như là đối lập và không dễ để diễn tả vừa trọn vẹn vừa tách biệt- nhưng diễn viên đã làm được điều ấy một cách tinh tế.

Diễn viên nước ngoài John Ruby trong vai nam chính Branden diễn cũng tròn vai, nhưng nhân vật của anh nhẹ ký hơn. Nữ diễn viên Lê Thị Hiệp nổi tiếng của Heaven and Earth (Trời và đất - Oliver Stone) năm nào cũng để lại dấu ấn đẹp trong vai mẹ Tâm. Chàng trai sẽ trở thành chồng Tâm cũng thú vị và đáng yêu. Mấy bà cô ở tiệm nails cũng đều hợp vai.

Tuy nhiên, đáng nói nhất vẫn là Long Nguyễn trong vai người cha thất bại và khắc kỷ của Tâm. Xuất hiện không nhiều, hầu như chỉ hiện diện trong bối cảnh chật hẹp tại ngôi nhà của mình, quanh quẩn với chiếc xe lăn hay trong phòng tắm, nhưng Long Nguyễn vẫn khiến nhân vật của mình phong phú và đầy đặn- cả tính cách lẫn số phận.

Giải báo chí, quay phim và thiết kế bối cảnh

Có thể khẳng định gần như 100% Chạm sẽ được giải của Ban Giám khảo Báo chí. Bởi Mùa hè lạnh (Ngô Quang Hải) thì bị báo chí đồng loạt chê áp đảo lời khen. Lấy chồng người ta (Lưu Huỳnh) thực ra cũng không phải phim ưa thích của báo giới.

Scandal- Bí mật thảm đỏ (Victor Vũ) cũng được lòng báo giới nhưng không được sự nhất trí cao như với Chạm. Thiên mệnh anh hùng (Victor Vũ) thì phân chia khán giả, số người thích có lẽ bằng số người phân vân và bằng số người không thích. Các phim còn cùng lắm chỉ còn ẩn số Lạc lối (Phạm Nhuệ Giang).

Bối cảnh trong Chạm không nhiều, và công việc thiết kế không đòi hỏi nhiều công sức như trong Thiên mệnh anh hùng hay Mùa hè lạnh, nhưng ekip đã thực hiện tốt nhiệm vụ này, với việc tạo ra những không gian vừa thẩm mỹ vừa đặc trưng như tiệm nails, tiệm ăn, nhà Tâm...

Quay phim và âm nhạc cũng là những điểm cộng của Chạm. Không phải kiểu đẹp nịnh mắt, nịnh tai "chao ôi đẹp quá" như những cảnh quay mãn nhãn trong Thiên mệnh anh hùng hay Ngọc viễn đông, hay "nhạc nghe cũng được" như Mỹ nhân kế, ở Chạm chúng phụ trợ đắc lực cho nhịp điệu, không khí trong phim.

Phim rất táo bạo, khi sử dụng khá nhiều cảnh sex, từ nhẹ nhàng đến cuồng nhiệt, từ mơn man đến trực diện. Thế nhưng nó đều đạt được không chỉ thẩm mỹ mà cảm xúc, và điều đó là nhờ vào quay phim và âm nhạc.

Cuối cùng, nếu Cánh diều có giải Dựng phim (và có lẽ cũng nên sớm bổ sung giải này), thì Chạm sẽ ăn giải, nhờ sự dẫn dắt và làm chủ cảm xúc của khán giả thực sự tuyệt vời.

Lê Minh Phương