Phát biểu mở đầu, Phó trưởng Ban Tuyên giáo và Dân vận Trung ương Phạm Tất Thắng cho biết, đây là sự kiện lớn, mang ý nghĩa lịch sử, mô hình chính quyền địa phương 2 cấp lần đầu tiên được tổ chức ở Việt Nam.
Tổng Bí thư Tô Lâm đã nêu rõ đề án về sắp xếp, tổ chức lại đơn vị hành chính các cấp và xây dựng mô hình tổ chức chính quyền địa phương 2 cấp cùng với các đề án kèm theo là những vấn đề rất hệ trọng, có tính lịch sử; không chỉ sắp xếp về tổ chức, bộ máy, cán bộ; mà còn phân cấp về thẩm quyền; bố trí lại đơn vị hành chính; phân bổ về nguồn lực; tạo không gian phát triển.
Mục tiêu là xây dựng Chính quyền theo hướng gần dân, sát dân, phục vụ nhân dân tốt hơn; đồng thời, mở ra cục diện mới trong phát triển đất nước với tầm nhìn lâu dài, ít nhất là cho 100 năm tới.
Mặt khác, đây là vấn đề được cán bộ, đảng viên và các tầng lớp nhân dân Việt Nam rất quan tâm với sự đồng tình ủng hộ, đánh giá rất cao và sẽ được thực hiện đồng bộ từ ngày 1/7.
Hiến pháp sau sửa đổi nêu rõ các đơn vị hành chính của Việt Nam được tổ chức thành 2 cấp, gồm tỉnh, thành phố trực thuộc trung ương và các đơn vị hành chính dưới tỉnh, thành phố trực thuộc trung ương do luật định.
Cả nước có 34 đơn vị hành chính cấp tỉnh (6 thành phố và 28 tỉnh); 3.321 đơn vị hành chính cấp xã (2.621 xã, 687 phường và 13 đặc khu).
Để vận hành hiệu lực, hiệu quả tổ chức bộ máy mới, Thứ trưởng Bộ Nội vụ Trương Hải Long cho biết, Việt Nam có nhiều bước chuẩn bị đồng bộ, chặt chẽ, toàn diện và triển khai với tinh thần rất tích cực.
Về cơ sở pháp lý, Quốc hội, Chính phủ đã tích cực rà soát, sửa đổi, bổ sung Hiến pháp, các luật quan trọng như Luật Tổ chức chính quyền địa phương, Luật Cán bộ, công chức nhằm tạo hành lang pháp lý cho tổ chức chính quyền địa phương 2 cấp.
Ngoài ra, hệ thống các văn bản dưới luật như nghị định, hướng dẫn của các bộ ngành được kịp thời ban hành để đảm bảo đồng bộ khi mô hình chính quyền địa phương 2 cấp hoạt động.
Về công tác cán bộ, chuẩn bị nhân sự, tổ chức lại bộ máy các cơ quan chuyên môn, Thứ trưởng nêu rõ, các cơ quan đã nghiên cứu, xây dựng các phương án bố trí cán bộ hợp lý sau sắp xếp. Công tác cán bộ được chuẩn bị kỹ lưỡng, đặc biệt phương án bố trí cán bộ, lãnh đạo quản lý ở xã mới.
Ông Long nêu những chủ trương lớn trong sắp xếp cán bộ như: Phải chú trọng cán bộ có đủ năng lực, trình độ, chuyên môn, am hiểu pháp luật và có kinh nghiệm về quản lý Nhà nước để đáp ứng ngay yêu cầu nhiệm vụ. Cơ chế quản lý cán bộ, công chức phải phân công rõ người, rõ việc, rõ trách nhiệm và theo yêu cầu vị trí việc làm, có khả năng tiếp nhận các nhiệm vụ, quyền hạn mới khi chuyển từ trung ương, tỉnh, huyện xuống...
Từng cấp chính quyền ở từng địa phương cũng chủ động lập kế hoạch để tổ chức thực hiện, đào tạo, bồi dưỡng với cán bộ khi triển khai mô hình mới, chức năng, nhiệm vụ mới.
Về cơ sở vật chất hạ tầng, Thứ trưởng Nội vụ cho biết đã kết nối, liên thông đến đủ 3.321 đơn vị cấp xã mới, đảm bảo vận hành môi trường điện tử liên thông. Các địa phương cũng quan tâm bố trí nhà công vụ khi sáp nhập tỉnh, tổ chức lại cấp xã để đảm bảo cán bộ, công chức yên tâm khi thay đổi môi trường làm việc.
Chính phủ sẽ tăng cường sử dụng công nghệ thông tin, xây dựng chính quyền số, công dân số cấp tỉnh, xã và đẩy mạnh giải quyết thủ tục hành chính toàn trình trên môi trường điện tử.
Thứ trưởng Trương Hải Long chia sẻ: "Bước đầu khi triển khai mô hình chưa từng có tiền lệ này, chúng tôi cũng gặp những bỡ ngỡ, vướng mắc".
Ông dẫn chứng, khi triển khai mô hình chính quyền từ 3 cấp xuống 2 cấp thì phải thay đổi tất cả căn cứ pháp lý, cao nhất là Hiến pháp, Luật Tổ chức chính quyền địa phương; cùng một lúc, phải hoàn thiện nhiều văn bản quy phạm pháp luật. Quốc hội, Chính phủ và các cơ quan đã làm việc rất tích cực, chưa từng có trong lịch sử, khối lượng công việc lớn để các văn bản pháp luật đi vào thực tiễn.
Một khó khăn khác là tâm tư cán bộ khi có sự thay đổi, Thứ trưởng cho rằng cần làm tốt công tác tư tưởng, xây dựng chính sách với cán bộ dôi dư, bị tác động.
Khi vận hành mô hình mới, với nhiều chức năng, nhiệm vụ, đặc biệt là cấp xã với quy mô lớn hơn, được giao nhiều nhiệm vụ hơn, sẽ tiếp nhận nhiều phản ánh của người dân, doanh nghiệp hơn. Đội ngũ cán bộ có sự thay đổi về chất và lượng. Chính phủ sẽ ra các chính sách đào tạo, bồi dưỡng năng lực cho cán bộ cấp cơ sở.
Một khó khăn khác là tâm lý e ngại của người dân, doanh nghiệp trong thủ tục, giấy tờ. Thứ trưởng nhấn mạnh quan trọng nhất thủ tục hành chính không được đứt quãng.
Nghị định 154 thay thế Nghị định 29/2023 về tinh giản biên chế đã bổ sung nhiều chế độ nghỉ việc cho cán bộ hoạt động không chuyên trách ở cấp xã, thôn, tổ dân phố.
Thường vụ Quốc hội hôm nay (16/6) vừa thông qua 34 nghị quyết về việc sắp xếp các đơn vị hành chính (ĐVHC) cấp xã của 34 tỉnh, thành sau sáp nhập.
Theo Luật Chính quyền địa phương vừa được Quốc hội thông qua, từ ngày 1/7 tới đây, chính quyền địa phương còn 2 cấp (tỉnh, xã), không còn cấp huyện như trước. Trong 696 đơn vị hành chính cấp huyện kết thúc hoạt động có 87 thành phố.
.svg){kind=icon}
