Hầu hết mọi người đều đồng ý rằng Trung Quốc đang gia tăng quyền lực trên toàn cầu, với một nền kinh tế được cho là sẽ nhanh chóng bắt kip nền kinh tế Mỹ, một mô hình của nhà nước tư bản chủ nghĩa thích hợp hơn với nhiều quốc gia thuộc thế giới thứ ba hơn là chế độ tư bản dân chủ, thực dân như các nước thuộc địa tại châu Phi, Mỹ Latinh, và gia tăng sự ảnh hưởng giữa các quốc gia láng giềng của nó thể hiện một quyền lực mới nổi lớn nhất thế giới.
Tốc độ tăng trưởng kinh tế cao bất thường là sự thu hút đầu tiên đối với việc gia tăng quyền lực. Kinh tế phát triển mạnh mẽ có thể đóng vai trò quan trọng trong thị trường toàn cầu và đóng vai trò chính trong việc thành lập lực lượng quân đội. Tuy nhiên, tỷ lệ tăng trưởng kinh tế đã chậm lại, từ 10,4% trong năm 2010 xuống còn 7,5% những quý đầu năm 2012.
Tỷ lệ này, theo các chuyên gia kinh tế dự đoán sẽ còn sụt giảm hơn nữa. Hơn nữa, theo Tạp chí Kinh tế, sự tiến lại gần hơn của một quốc gia đang phát triển để theo kịp với một nền kinh tế phát triển sẽ gây khó khăn cho tỷ lệ tăng trưởng bền vững vì nó buộc phải tăng trưởng nhanh để phù hơp với chính nó. Trong những nền kinh tế mới nổi, câu hỏi đặt không phải là liệu sự tăng trưởng kinh tế sẽ chậm lại hay không mà là Trung Quốc sẽ trải qua sự hạ cánh mềm hay cứng.
 |
| Ảnh minh họa |
Một nền kinh tế tăng trưởng chậm đang thách thức tất cả các chính phủ, tuy nhiên đối với Trung Quốc lại khác: Tính hợp pháp của chế độ nước này không dựa trên sự lựa chọn một cách dân chủ theo ý kiến đa số mà dựa trên khả năng cung cấp một mức sống cao và ngày càng đi lên. Sự tăng trưởng ngày càng tăng gần đây đã khiến tuổi thọ của người dân nước này ngày càng cao, hầu hết trong số họ đều là những người đã nghỉ hưu, không thể làm ra của cải vật chất gì cho xã hội, chủ yếu sống lại các thành phố duyên hải. Theo các nhà xã hội học, ngược lại, với những người dân sống xa trung tâm, ít hiểu biết, và có sự cách biệt đối với những người dân sống tại trung tâm đang lại những nhân tố chính đe dọa sự ổn định của chính trị.
Hơn nữa, sự tăng trưởng cao của nền kinh tế trong vai thập kỷ qua cũng tạo ra nhiều thách thức về môi trường. Năm 2007, Trung Quốc đứng vị trí thứ 16 trong số 20 thành phố ô nhiễm nhất thế giới và có lượng khí thải CO2 cao nhất thế giới. Mô hình kinh tế của Trung Quốc dựa chủ yếu vào tài nguyên thiên nhiên, việc khai thác quá mức nguồn tài nguyên thiên nhiên này sẽ hủy họai về môi trường và cản trợ sự tăng trưởng bền vững của quốc gia đó. Ngoài ra, vấn đề khan hiếm nước cũng rất nghiêm trọng. Cũng tại thời điểm này, Trung Quốc cam kết ngăn chặn nạn tham nhũng đang hoành hành, đặc biệt là ở mức độ địa phương. Trong bảng danh sách các nước có mức độ tham nhũng trên thế giới năm 2011, nước này đứng ở vị trí 74, bỏ xa Nhật Bản đứng ở vị trí 24 và Mỹ đứng ở hàng 24.
Tuổi thọ trung bình của người Trung Quốc cũng rất "ảm đạm" trong tương lai. Theo Feng Wang, giám đốc Trung tâm Brookings Tsinghua thì việc tăng trưởng kinh tế quá nóng đã tạo ra sự khác biệt về nhân chủng học, theo chiều hướng giảm dần. Vì Trung Quốc vẫn duy trì chính sách một con và tuổi sinh con lần đầu phải là 30 tuổi nên trong những năm tới đây nước này sẽ gặp phải sự sụt giảm đáng kể lực lượng lao động trẻ nhưng số người về hưu lại tăng đáng kể.
Các quốc gia châu Phi đã nhận hàng tỷ USD từ nhà đầu tư Trung Quốc nhưng họ cũng phàn nàn về việc các công ty Trung Quốc không thuê người lao động địa phương, họ thường tránh ký hợp đồng với người dân địa phương, nếu có thì họ phải làm việc trong môi trường lao động không an toàn với mức lương rất thấp và họ cho rằng đó là một điều khoản thương mại không công bằng. Chủ nghĩa thực dụng và thực dân mới đang là những điều khoản được áp dụng nhanh chóng đối với Trung Quốc.
Các nước láng giềng của Trung Quốc đang gia tăng nỗi bức tức. Trong một vài trường hợp, thái độ của Trung Quốc đã dẫn đến những quốc gia này xích lại gần hơn với Mỹ. Thực vậy, Trung Quốc có rất ít đồng minh.
Trong tương lai gần, hình ảnh của sự thịnh vượng, năng động của Trung Quốc là một thách thức đối với nước Mỹ đang suy thoái là câu chuyện của ngày hôm qua. Chúng ta cần nhiều hơn những câu chuyện xung quanh sự tăng trưởng của Trung Quốc như là những gì chúng ta đã chứng kiến đối với sự tăng trưởng của Nhật Bản để chắc chắn rằng câu chuyện này cần phải viết lại nếu không muốn đọc lại câu chuyện từ đầu.
Mai Linh theo The National Interest
.svg){kind=icon}
