– Trước những thông tin về một loại gia vị lẩu của Trung Quốc chứa hóa chất độc hại, có thể gây ung thư, ông Nguyễn Công Khẩn, Cục trưởng Cục An toàn vệ sinh thực phẩm (Bộ Y tế) khẳng định khi xét nghiệm những mẫu gia vị lẩu có nguồn gốc xuất xứ rõ ràng (từ Trung Quốc) bày bán tại Việt Nam không phát hiện chất độc hại nào có thể gây ung thư như báo chí đưa tin.

Hoàn toàn sạch?

Ông Khẩn cho biết: “Sau khi làm xét nghiệm những mẫu gia vị lẩu lấy trên thị trường có nguồn gốc xuất xứ rõ ràng (từ Trung Quốc), chúng tôi không thấy có bằng chứng nào liên quan đến việc gia vị lẩu từ Trung Quốc có chứa chất độc hại, có thể gây ung thư cho người tiêu dùng”.

Ngay khi thông tin gia vị lẩu Trung Quốc có chứa chất gây ung thư lan truyền trên mặt báo, chủ một số quán lẩu trên phố Phùng Hưng (Hà Nội) cho biết “khách có vẻ vãn vãn một vài ngày đầu”...
Về những thông tin được đăng tải trên các trang báo của Trung Quốc, sau đó được các báo của Việt Nam dịch lại, cho biết gia vị lẩu Trung Quốc (sa tế Tứ Xuyên) có chứa chất gây ung thư, ông Khẩn đánh giá: “Đây là những thông tin được đăng trên những tờ báo không chính thống của Trung Quốc và chúng tôi cũng không nhận được một báo cáo, cảnh báo chính thức nào từ cơ quan chức năng (cũng như hệ thống cảnh báo an toàn thực phẩm của khu vực). Vì thế chúng ta cần cảnh giác, không chủ quan nhưng cũng cần tỉnh táo, tránh hoang mang, dẫn đến hiệu ứng dây chuyền là tẩy chay hàng hóa Trung Quốc, ảnh hưởng không tốt tới quan hệ thương mại giữa hai nước”.

Tại thời điểm này, cùng với các đoàn Trung ương, Cục An toàn vệ sinh thực phẩm cho biết hiện các tỉnh, thành phố trong cả nước cũng đã đồng loạt tiến hành thanh kiểm tra về an toàn thực phẩm ở các khâu, chú trọng các cơ sở sản xuất, chế biến, kinh doanh, nhập khẩu thực phẩm, phụ gia thực phẩm (bao gồm cả các gia vị nấu lẩu) dịch vụ ăn uống.

Các đoàn ở địa phương cũng đã kiểm tra và lấy mẫu các loại gia vị, vị lẩu, sa tế có nguồn gốc, xuất xứ Trung Quốc tại các chợ đầu mối để kiểm nghiệm.

Kết quả kiểm nghiệm của Viện Kiểm nghiệm an toàn vệ sinh thực phẩm Quốc gia, Viện Vệ sinh Y tế Công cộng thành phố Hồ Chí Minh cho thấy, đối với các mẫu có nguồn gốc, xuất xứ rõ ràng đều đạt yêu cầu theo quy định về an toàn vệ sinh.

Do vậy, Cục An toàn vệ sinh thực phẩm kết luận: “Có thể yên tâm đối với loại gia vị lẩu có nguồn gốc, xuất xứ rõ ràng”.
Tuy nhiên, người tiêu dùng vẫn chưa thể yên tâm với kết luận này bởi thực tế, trên thị trường vẫn còn (có lẽ là không ít) lượng gia vị, phụ gia thực phẩm trôi nổi không rõ nguồn gốc, nhất là vào dịp cuối năm như thế này. Trong khi thị trường quá rộng lớn thì đội ngũ thanh tra an toàn thực phẩm, quản lý thị trường quá mỏng, quá yếu.

Đối với những loại gia vị lẩu không rõ nguồn gốc xuất xứ, không nhãn mác đàng hoàng, không có nhãn phụ bằng tiếng Việt, ông Khẩn khẳng định: “Không cần chờ đợi xét nghiệm mà sẽ tịch thu, tiêu hủy ngay, xử lý theo quy định của pháp luật”.

Vừa ăn vừa sợ

Tại thời điểm này, khảo sát tại các chợ lớn như chợ Hôm, chợ Gia Lâm, chợ Thành Côn… có thể thấy gia vị lẩu vẫn được bày bán bình thường.

Ông Khẩn cho biết: “Sau khi làm xét nghiệm những mẫu gia vị lẩu lấy trên thị trường có nguồn gốc xuất xứ rõ ràng (từ Trung Quốc), chúng tôi không thấy có bằng chứng nào liên quan đến việc gia vị lẩu từ Trung Quốc có chứa chất độc hại, có thể gây ung thư cho người tiêu dùng”.
Riêng tại chợ Đồng Xuân, kể từ khi có đoàn kiểm tra của Cục An toàn vệ sinh thực phẩm đến vào chiều 22/12 vừa qua, các quầy hàng bán gia vị lẩu Trung Quốc có vẻ khá e dè khi có khách hỏi mua. Các gói gia vị cũng không được đặt công khai trên các quầy hàng và giá cũng “mềm” hơn (với mức 8.000 đồng/gói 150g).

Đặc biệt, nếu mua với số lượng lớn thì việc mua sẽ dễ dàng hơn vì người bán chủ động cho xem hàng. Theo tìm hiểu, các quán lẩu lớn cũng thường là khách quen của những quầy khô tại chợ đầu mối này.

Còn tại chợ Gia Lâm, với khoảng 10.000 đồng/gói, người tiêu dùng có thể mua được gia vị lẩu ở bất cứ quầy hàng khô nào. Tất cả các gói gia vị lẩu này đều có ghi chi chit chữ Trung Quốc, không có nhãn phụ bằng tiếng Việt.

Với mỗi gói gia vị có thể sử dụng được cho khoảng 5 nồi lẩu. Chỉ cần thêm một chút gia vị là nồi lẩu đã có vị cay, thơm, nổi váng màu hấp dẫn, tiết kiệm được cho các cửa hàng khá nhiều chi phí nếu sử dụng các loại thực phẩm thật để tạo màu, tạo mùi, tạo vị.

Ngay khi thông tin gia vị lẩu Trung Quốc có chứa chất gây ung thư lan truyền trên mặt báo, chủ một số quán lẩu trên phố Phùng Hưng (Hà Nội) cho biết “khách có vẻ vãn vãn một vài ngày đầu”, nhưng sau đó lại đông đúc nhộn nhịp trở lại.

Tại Việt Nam, đây cũng không phải lần đầu tiên rộ lên thông tin gia vị lẩu xuất xứ Trung Quốc có chứa chất gây ung thư (năm 2007 cũng đã rộ lên chuyện phố lẩu Phùng Hưng sử dụng nguyên liệu từ Trung Quốc nhưng không được kiểm định, có chứa chất gây ung thư, gây hoang mang dư luận).

Cũng không chỉ riêng gia vị lẩu mà một số loại hàng hóa khác từ Trung Quốc cũng đã “dính chàm” độc chất như hạt dưa chứa RhodaminB (chất nhuộm vải bị cấm hoàn toàn trong thực phẩm, có thể gây ung thư), hạt trân châu không chứa polymer nhưng hóa chất bảo quản đều vượt mức cho phép có thể gây tổn thương đến gan, thận, … Gần đây nhất là những phát hiện gia vị, bột canh, ớt bột cũng chứa chất gây ung thư!

Đứng trước thực trạng khó kiểm soát tình trạng an toàn vệ sinh thực phẩm và người tiêu dùng đang hứng chịu những nguy cơ độc hại tiềm ẩn từ việc ăn uống (nhất là thức ăn đường phố), ông Nguyễn Công Khẩn cho rằng người tiêu dùng không thể nhịn ăn, nhưng hãy là người tiêu dùng thông minh: “Người tiêu dùng đừng dễ dãi quá, mua cái gì cũng phải kiểm tra xem nguồn gốc xuất xứ thế nào. Người tiêu dùng có nghĩa vụ phải hiểu biết về vệ sinh ăn uống và hợp tác với cơ quan chức năng”.

Về phía cơ quan chức năng, ông Khẩn cho biết: “Chúng tôi vẫn triển khai các biện pháp bảo đảm an toàn vệ sinh thực phẩm thường xuyên, ngay cả khi không có thông tin nào về thực phẩm độc từ bên ngoài. Những gì chưa làm được chúng tôi cũng sẽ phải cố gắng để làm tiếp”.

• Cẩm Quyên