Áp lực từ gia đình nghệ thuật danh tiếng

Sinh năm 1983 tại Hà Nội, Tạ Duy Tuấn mang trong mình dòng máu nghệ thuật từ gia đình "con nhà nòi". Ông nội là Nhà giáo Ưu tú Tạ Tấn (tên thật Tạ Duy Thái) - một trong những người sáng lập Trường Âm nhạc Việt Nam (nay là Học viện Âm nhạc quốc gia). Bố anh là nghệ sĩ guitar Tạ Tiến, mẹ Tạ Duy Tuấn là ca sĩ kiêm giảng viên thanh nhạc công tác tại Đoàn Văn công Tổng cục Chính trị (nay là Nhà hát Ca múa nhạc Quân đội).

"Những cái bóng của ông, bố, mẹ, truyền thống gia đình rất lớn, buộc tôi phải làm sao vượt qua chính cái bóng đó để khẳng định bản thân ở thời điểm hiện tại", anh thổ lộ trong chương trình Lời tự sự.
Tạ Duy Tuấn là con trai nghệ sĩ guitar Tạ Tiến, cháu Nhà giáo Ưu tú Tạ Tấn.

Ngấm âm nhạc qua tiếng đàn của ông, bố và giọng hát mẹ từ năm 4 tuổi, Duy Tuấn sớm bước vào con đường guitar cổ điển đầy khắc nghiệt. Mỗi ngày 4-5 tiếng ngồi ôm đàn với tư thế chính quy nghiêm ngặt, "nhiều lúc đau tay quá, mệt quá, tôi chán đến mức muốn bỏ đi chơi", anh nói. 

Ông nội không chỉ truyền cảm hứng âm nhạc mà còn là người thầy đầu tiên trong ngành âm nhạc chuyên nghiệp Việt Nam, gieo vào Duy Tuấn lòng yêu nghề, sự nghiêm cẩn với từng nốt nhạc. Nam nhạc sĩ lớn lên trong tiếng đàn, tiếng hát, trong không khí nghệ thuật hiện diện như hơi thở.

Từ "hot boy" đại học đến con đường sáng tác

Tuổi 15-16, Tạ Duy Tuấn bước vào sáng tác với hình ảnh hot boy cầm đàn biểu diễn tại các trường đại học. Thời điểm chưa có email, điện thoại thông minh, anh nhận "rất nhiều thư tay" từ fan.

Những ca khúc đầu tiên về tình đầu, mái trường được viết từ bản năng, cảm xúc chân thật nhất nhưng không phải lúc nào cũng được đón nhận. Thay vì nản lòng, anh chuyển từ viết theo bản năng sang nghiên cứu. Những ca khúc tiếp theo được mời biểu diễn tại các trường là niềm hãnh diện của chàng trai trẻ.
Tạ Duy Tuấn đa tài với 3 vai trò: sáng tác, hòa âm phối khí, sản xuất âm nhạc, từng hợp tác làm nhạc phim cho bộ phim truyền hình 80 tập Hàn Quốc.

Bước ngoặt thực sự đến khi Duy Tuấn gia nhập quân đội sau khi tốt nghiệp Trường Cao đẳng Nghệ thuật Hà Nội, Trường Đại học Văn hóa nghệ thuật quân đội, rồi học tiếp khoa Sáng tác - Lý luận - Chỉ huy tại Học viện Âm nhạc quốc gia Việt Nam. Trưởng thành và lớn lên trong chiếc nôi quân đội, với trách nhiệm Đảng viên, đề tài chính luận bắt đầu chiếm vị trí trung tâm trong sáng tác của anh.

Khi rap "cháy" cùng lý tưởng

Duy Tuấn "làm nóng" âm nhạc chính luận bằng những yếu tố hiện đại táo bạo. Ca khúc Có Đảng sáng soi vững bước ta đi có cả rap và beatbox - điều khiến một số người e ngại". Nhưng khi tác phẩm được các nghệ sĩ trình diễn, hàng nghìn chiến sĩ tại các đơn vị hô vang đồng thanh "Có Đảng sáng soi vững bước ta đi" với sự tự hào. 
Nhạc sĩ quân đội đạt nhiều giải thưởng quốc gia về âm nhạc.

Tạ Duy Tuấn hiện công tác tại Nhà hát Ca múa nhạc Quân đội với 3 vai trò: nhạc sĩ sáng tác, nhạc sĩ hòa âm phối khí và nhà sản xuất âm nhạc. Anh theo đuổi phong cách dân gian đương đại - kết hợp bản sắc dân tộc với kỹ thuật âm nhạc hiện đại, sử dụng nhạc cụ dân tộc kết hợp với R&B, rap, beatbox, EDM.

"Âm nhạc về người lính cần chinh phục khán giả bằng chính những giai điệu đẹp, lời ca ý nghĩa và bản phối hiện đại. Cần tạo nên những giai điệu bắt tai, phù hợp với xu hướng âm nhạc mới, đồng thời trau chuốt lời ca để vừa giàu hình ảnh, chất thơ, vừa gần gũi với đời sống", anh chia sẻ trong một bài phỏng vấn.

Thành tựu và tầm nhìn tương lai

Với gần 100 ca khúc sáng tác, Tạ Duy Tuấn khẳng định tài năng đa dạng qua hàng loạt giải thưởng uy tín: Giải Nhạc sĩ xuất sắc tại Liên Hoan âm nhạc chuyên nghiệp toàn quốc 2022; Giải A Giải thưởng Âm nhạc Việt Nam năm 2022 của Hội Nhạc sĩ Việt Nam với ca khúc Chúng em yêu Bác Hồ Chí Minh; Giải A sáng tác ca khúc Cứ mơ mộng đi - bài hát chính thức của Trung ương Đoàn TNCS Hồ Chí Minh năm 2022; Giải A sáng tác ca khúc Bản làng em nhớ ơn Người tại Liên hoan âm nhạc toàn quốc 2024; Huy chương Vàng Giám đốc Âm nhạc tại Hội diễn nghệ thuật chuyên nghiệp toàn quốc liên tiếp các năm 2022- 2023-2024; 2 giải B Giải thưởng Văn học Nghệ thuật giai đoạn 2020-2025…

Đặc biệt, đúng ngày sinh nhật Bác, ca khúc Chúng em yêu Bác Hồ Chí Minh vinh dự nhận giải thưởng cấp Quốc gia chủ đề Học tập và làm theo tư tưởng đạo đức phong cách Hồ Chí Minh giai đoạn 2021-2025 do Ban Tuyên giáo và Dân vận Trung ương tổ chức. Đây là niềm vinh dự khi tác phẩm được xét chọn qua hàng nghìn tác phẩm.

Những chuyến tập huấn tại Trung Quốc, Hàn Quốc mở rộng tầm nhìn của Tạ Duy Tuấn. Sau khi làm việc với những nhà sản xuất hàng đầu thế giới ở Hàn Quốc, anh được mời hợp tác làm nhạc phim cho bộ phim truyền hình 80 tập Hàn Quốc.

Duy Tuấn phóng khoáng, lãng mạn và bay bổng trong cuộc sống nhưng trong âm nhạc rất kỷ luật. Nhờ vậy, hầu hết ca khúc anh sáng tác ít khi sửa bởi vì đó là mạch tư duy và luồng cảm xúc khi viết. Trăn trở lớn nhất của Duy Tuấn là vượt qua chính mình, luôn làm mới, đổi mới và đa dạng phong cách trong cả chủ đề lẫn phong cách âm nhạc để khán giả không bị nhàm chán. 

Thách thức lớn nhất anh đối mặt "làm sao kéo khán giả trẻ về với đề tài chính luận trong thị trường âm nhạc có quá nhiều thể loại, phong cách lựa chọn". Nhưng anh lạc quan khi xu hướng khán giả đang dần quay trở lại với những đề tài đáng tự hào về quê hương đất nước.

Nhạc sĩ Tạ Duy Tuấn trong một talkshow:

Ảnh: FBNV, video: HTV