Lời tòa soạn

Trước khi đắc cử, nhiều tổng thống Mỹ từng làm những công việc không liên quan tới chính trị để kiếm sống như đóng yên ngựa, đấu vật hay nhân viên cứu hộ. 

Theo Britannica, ông Hoover sinh năm 1874 tại West Branch, bang Iowa và mất năm 1964 tại New York. Sau khi mất cả cha lẫn mẹ, Hoover cùng anh trai và em gái trở thành trẻ mồ cô. Họ tới sống với gia đình của người chú. Hoàn cảnh đã truyền cho ông Hoover tính tự lực, sự chăm chỉ và quan tâm đối với những người túng thiếu.

Ông Hoover thuộc một trong những thế hệ học sinh đầu tiên của Đại học Stanford lừng danh. Năm 1895, ông tốt nghiệp chuyên ngành địa chất và trở thành kỹ sư khai khoáng, làm việc tại nhiều dự án khác nhau ở 4 châu lục. Trong vòng 2 thập kỷ sau khi rời Stanford, bằng sự nhạy bén kinh doanh đặc biệt, ông Hoover đã tích lũy được khối tài sản cá nhân khoảng 4 triệu USD.

tong thong my biet tieng trung 3.jpg
Tổng thống thứ 31 của Mỹ Herbert Hoover. Ảnh: Library of Congress

Năm 1899, ông Hoover được cử đến Trung Quốc làm việc cho công ty khai thác mỏ của Anh. Công việc đòi hỏi ông phải đàm phán với công nhân và quan chức địa phương. Để làm được điều đó, ông phải học tiếng Quan Thoại, một kỹ năng hầu hết người phương Tây vào thời điểm đó không có. Do đó, ông Hoover và vợ là bà Lou đã học tiếng Trung trong khoảng thời gian sống và làm việc ở Trung Quốc

Vào mùa hè năm 1900, vợ chồng ông Hoover đã trải qua sự kiện lịch sử trọng đại là cuộc nổi dậy Nghĩa Hòa Đoàn và từng bị bao vây ở Thiên Tân trong 3 tuần.

Mắc kẹt giữa tiếng súng và bạo loạn, ông Hoover buộc phải cố thủ bên trong một khu nhà của người nước ngoài. Trong tình trạng hỗn loạn, kỹ năng ngôn ngữ đã biến ông Hoover thành nguồn lực vô giá, giúp phiên dịch các thông điệp cũng như phối hợp sơ tán các kỹ sư nước ngoài và gia đình của họ.

tong thong my biet tieng trung .jpg
Ông Hoover (phía sau) chụp cùng anh trai và em gái. Ảnh: Britannica

Sau thời gian ở Trung Quốc, ông Hoover trở thành một doanh nhân được săn đón, đút túi hàng triệu USD trước khi chuyển hướng sang công tác nhân đạo và chính trị. 

Cho tới nay, ông Hoover vẫn là Tổng thống Mỹ duy nhất trong lịch sử thông thạo tiếng Trung và từng làm việc tại Trung Quốc. Đáng nói, ông thỉnh thoảng nói tiếng Trung với vợ tại Nhà Trắng nếu họ muốn có cuộc trao đổi riêng tư và tránh bị nghe lén.

Sự nghiệp chính trị

Năm 1921, Tổng thống đắc cử Mỹ Warren G. Harding đã chọn ông Hoover làm Bộ trưởng Thương mại. Khi Tổng thống Calvin Coolidge quyết định không tái tranh cử nhiệm kỳ tiếp theo vào năm 1928, ông Hoover đã được đề cử làm ứng cử viên tổng thống đại diện đảng Cộng hòa. 

Làm giàu hoàn toàn từ hai bàn tay trắng và chính sự giàu có đã giúp ông Hoover tham gia vào lĩnh vực chính trị. Khi làm Tổng thống Mỹ nhiệm kỳ 1929 - 1933, ông Hoover đã tặng toàn bộ tiền lương cho từ thiện.

tong thong my biet tieng trung 2.jpg
Ông Hoover và phu nhân Lou tại Philadelphia năm 1929. Ảnh: Library of Congress

Tuy nhiên, ông Hoover lên nắm quyền khi thị trường chứng khoán Mỹ sụp đổ. Cuộc Đại suy thoái diễn ra vào tháng 8/1929 trở thành vấn đề trọng tâm trong nhiệm kỳ tổng thống của ông. Từ năm 1929 - 1932, tỷ lệ thất nghiệp ở Mỹ tăng vọt từ 3% lên 23%. Ông Hoover đã phải dẫn dắt nước Mỹ thoát khỏi sự ảm đạm về kinh tế trong tình huống tồi tệ lúc bấy giờ.

Danh tiếng của ông Hoover như một nhà nhân đạo trong và sau Thế chiến I, khi ông cứu hàng triệu người châu Âu khỏi nạn đói, cũng dần phai nhạt khỏi nhận thức của công chúng. Nguyên nhân vì chính quyền của ông không thể giảm bớt tình trạng thất nghiệp, vô gia cư và nạn đói lan rộng. Đó cũng là lúc người dân Mỹ bắt đầu đổ lỗi cho vị tổng thống thứ 31 về thảm họa này.

tong thong my biet tieng trung 1.jpg
Ông Hoover bên gia đình trong dịp sinh nhật năm 1954. Ảnh: National Archives & Records Administratiion

Dù theo đuổi nhiều chính sách khác nhau trong nỗ lực cải thiện nền kinh tế, nhưng ông Hoover vẫn phản đối việc chính phủ liên bang trực tiếp can thiệp vào việc giải quyết các vấn đề kinh tế.

Giữa cuộc khủng hoảng, ông Hoover bị ứng cử viên Dân chủ Franklin D. Roosevelt đánh bại trong cuộc bầu cử tổng thống năm 1932. Thậm chí, cuộc chuyển giao quyền lực giữa ông Hoover và người kế nhiệm Roosevelt giai đoạn 1932 - 1933 cũng rất căng thẳng do 2 người không thể hợp tác với nhau.