Luật quy định Nhà nước đẩy mạnh phát triển, ứng dụng năng lượng nguyên tử vì mục đích hòa bình, phục vụ phát triển kinh tế xã hội, bảo vệ môi trường, nâng cao chất lượng đời sống nhân dân; góp phần bảo đảm an ninh năng lượng; ưu tiên đầu tư, đa dạng hóa nguồn vốn cho phát triển, ứng dụng năng lượng nguyên tử.

Nhà nước bảo đảm ngân sách cho nghiên cứu khoa học và phát triển công nghệ trong lĩnh vực năng lượng nguyên tử; xây dựng và vận hành mạng lưới quan trắc và cảnh báo phóng xạ môi trường quốc gia.

Đồng thời có cơ chế ưu đãi về đào tạo, bồi dưỡng, thu hút, sử dụng, trọng dụng nguồn nhân lực; đầu tư cơ sở vật chất kỹ thuật, trang thiết bị và phòng thí nghiệm cho cơ sở nghiên cứu, đào tạo.

202506270843102084_99ae10dd163da163f82c (1).jpg
Quốc hội biểu quyết thông qua Luật Năng lượng nguyên tử (sửa đổi). Ảnh: Quốc hội

Luật mới quy định chuyển tiếp về cơ chế, chính sách đặc biệt để đầu tư, xây dựng dự án điện hạt nhân, dự án lò phản ứng hạt nhân nghiên cứu được ban hành trước ngày luật này có hiệu lực thi hành.

Những cơ chế, chính sách này được tiếp tục thực hiện cho đến khi có văn bản bãi bỏ hoặc thay thế bằng văn bản quy phạm pháp luật khác.

Dự án điện hạt nhân đã được quyết định chủ trương đầu tư trước ngày luật này có hiệu lực thi hành được thực hiện theo quy hoạch phát triển điện lực quốc gia trong trường hợp quy hoạch khác cùng cấp, quy hoạch vùng, quy hoạch tỉnh hoặc quy hoạch có tính chất kỹ thuật, chuyên ngành chưa cập nhật, điều chỉnh, bổ sung.

Xây nhà máy điện hạt nhân phải đảm bảo quốc phòng an ninh

Luật này đưa ra nhiều điều kiện cụ thể đối với địa điểm xây dựng nhà máy điện hạt nhân. Theo đó, chủ đầu tư có trách nhiệm khảo sát, đánh giá chi tiết địa điểm xây dựng nhà máy điện hạt nhân dựa trên yếu tố tự nhiên và nhân tạo có khả năng tác động từ bên ngoài tới an toàn của nhà máy.

Ngoài ra, việc lựa chọn phải tính đến phóng xạ từ nhà máy điện hạt nhân có thể gây hại cho con người và môi trường; mật độ, phân bố dân cư và biện pháp ứng phó sự cố bức xạ, sự cố hạt nhân.

Cùng với đó, việc đặt nhà máy điện hạt nhân phải tính đến đặc điểm về quốc phòng, an ninh, trật tự, an toàn của địa điểm, bao gồm nguy cơ xâm nhập trái phép, phá hoại, tấn công khủng bố và các yếu tố ảnh hưởng đến việc bảo đảm an ninh, an toàn trong quá trình xây dựng, vận hành thử, vận hành và chấm dứt hoạt động nhà máy điện hạt nhân.

Thủ tướng xem xét, phê duyệt địa điểm xây dựng nhà máy điện hạt nhân. Việc phê duyệt địa điểm được thực hiện trước hoặc đồng thời với việc quyết định đầu tư xây dựng nhà máy điện hạt nhân.

Giám sát an toàn và bảo đảm an ninh trong suốt vòng đời của nhà máy 

Trước khi Quốc hội biểu quyết thông qua, Chủ nhiệm Ủy ban Khoa học, Công nghệ và Môi trường Lê Quang Huy cho biết, các nội dung về chính sách đã được tiếp thu, chỉnh lý, mang tính nguyên tắc và giao Chính phủ quy định chi tiết.

Những nội dung này bao gồm các quy định về hỗ trợ đào tạo, đãi ngộ nhân lực, xã hội hóa, tăng cường hợp tác quốc tế trong lĩnh vực năng lượng nguyên tử.

202506270825084834_764e702200c2b79ceed3 (1).jpg
Chủ nhiệm Ủy ban Khoa học, Công nghệ và Môi trường Lê Quang Huy trình bày báo cáo giải trình, tiếp thu. Ảnh: Quốc hội

Về nhà máy điện hạt nhân, dự thảo luật đã được rà soát, chỉnh lý các nội dung liên quan đến đầu tư, xây dựng, vận hành, chấm dứt vận hành nhà máy điện hạt nhân.

Đồng thời, dự thảo cũng quy định về việc giám sát an toàn và bảo đảm an ninh trong suốt vòng đời của nhà máy điện hạt nhân, bảo đảm tính đồng bộ của hệ thống pháp luật, phù hợp với thông lệ quốc tế và hướng dẫn của IAEA.

Do an toàn bức xạ, an toàn hạt nhân và an ninh hạt nhân là vấn đề đặc biệt quan trọng nên dự thảo luật đã quy định về cơ quan an toàn bức xạ và hạt nhân quốc gia bảo đảm phù hợp với yêu cầu của cơ quan năng lượng nguyên tử quốc tế (IAEA), các điều ước quốc tế mà Việt Nam là thành viên, thông lệ quốc tế và bối cảnh Việt Nam.

Dự thảo luật cũng quy định một chương về an toàn bức xạ, bảo vệ bức xạ, an toàn hạt nhân và an ninh hạt nhân. Trong đó quy định về địa điểm lưu giữ, xử lý, chôn cất chất thải phóng xạ, nguồn phóng xạ đã qua sử dụng và nhiên liệu hạt nhân đã qua sử dụng...