Phòng bệnh truyền nhiễm cho trẻ bằng tiêm văcxin đầy đủ, đúng lịch

Sau gần 30 năm triển khai Chương trình Tiêm chủng mở rộng Quốc gia, Việt Nam đã thanh toán bệnh bại liệt, loại trừ uốn ván sơ sinh và khống chế bệnh sởi thành công và được thế giới đánh giá là điểm sáng về tiêm chủng mở rộng.

Với khoảng 43.000 trẻ em Việt Nam đã được cứu sống nhờ vắc xin Tiêm chủng mở rộng từ khi chương trình ra đời, và khoảng 1,2 - 1,3 triệu trẻ được tiêm chủng miễn phí hàng năm, nhiều loại bệnh nguy hiểm đã được loại trừ, giảm hẳn như bại liệt, uốn ván sơ sinh, sởi, viêm gan…

Bà Hoàng Thị Bảo Hương (bìa phải) tặng hoa cho các khách mời tham gia giao lưu trực tuyến. Ảnh: LAD

Do chương trình Tiêm chủng mở rộng quốc gia tạo được bức tường thành vững chãi ngăn chặn dịch bệnh, một số người dân chủ quan, không đi tiêm đầy đủ, khiến tích lũy dân số không tiêm chủng đến một mức độ nhất định; dịch bệnh rất có thể bùng phát bất cứ khi nào.

Đặc biệt, một bộ phận người dân các thành phố lớn chưa đưa trẻ tiêm vắc xin miễn phí trong Chương trình Tiêm chủng mở rộng để phòng bệnh truyền nhiễm nguy hiểm, tâm lý chờ tiêm vắc xin dịch vụ đắt tiền, dẫn đến nhiều trẻ bị tiêm thiếu liều hoặc tiêm không đúng lịch bỏ qua thời gian vàng tiêm chủng vắc xin phòng bệnh, hậu quả để trẻ mắc các bệnh truyền nhiễm nguy hiểm mà đáng lẽ đã được phòng bệnh.

Theo Bộ Y tế cho biết trong các tháng cuối năm 2014 đầu năm 2015 đã ghi nhận các bệnh nhi mắc sởi, ho gà, trong đó phần lớn là các trẻ chưa được tiêm vắc xin hoặc chưa tiêm vắc xin đầy đủ, không tiêm đúng lịch. Đầu năm 2016, nguy cơ bùng phát dịch bệnh vẫn còn khi mùa đông xuân là thời điểm nguy cơ bùng phát các bệnh truyền nhiễm nguy hiểm ở trẻ, gây tai biến nặng, thậm chí tử vong.

Để cung cấp cho bạn đọc (đặc biệt là các bà mẹ) những thông tin cần thiết về tầm quan trọng và lợi ích của tiêm chủng vắc xin đúng lịch và đầy đủ, báo VietNamNet tổ chức Giao lưu trực tuyến: Phòng bệnh truyền nhiễm cho trẻ bằng tiêm vắc xin đầy đủ, đúng lịch, vào 9h ngày 31/12/2015.

Khách mời:

TS. Dương Thị Hồng, Phó Viện trưởng Viện vệ sinh dịch tễ Trung ương

TS. Nguyễn Văn Cường, chuyên gia Viện vệ sinh dịch tễ Trung ương

TS. Nguyễn Xuân Tùng, Trưởng phòng Quản lý vắc xin và Xét nghiệm Cục Y tế dự phòng

TS. Ngô Khánh Hoàng, Thư ký Chương trình Tiêm chủng mở rộng Hà Nội

NỘI DUNG BUỔI GIAO LƯU

vinh nguyễn , Nữ - 24 Tuổi

Chào BS con em sinh ngày 20/10/2015. Cháu hơi nhỏ và yếu vậy tới 11/2/2016 (3 tháng 21 ngày) cháu mới tiêm mũi đầu vắc xin 5 trong 1 liệu có bị trễ lịch tiêm quá không và có ảnh hưởng gì không? Tiêm như vậy có được không ạ?

TS.Nguyễn Văn Cường: Để phòng bệnh cho trẻ thì cần phải tiêm chủng vắc xin đúng lịch, đầy đủ. Trong chương trình tiêm chủng mở rộng thì trẻ phải được tiêm mũi đầu vắc xin phối hợp 5 trong 1 để phòng bệnh bạch hầu, ho gà, uốn ván, viêm gan B, viêm phổi/viêm màng não do vi khuẩn Hib lúc 2 tháng tuổi, tiêm mũi thứ 2 lúc 3 tháng tuổi, và tiêm mũi 3 lúc 4 tháng tuổi. 

Vì bất cứ lý do gì mà trẻ không được tiêm đúng lịch trên thì cần tiêm cho trẻ càng sớm càng tốt. Tiêm chủng đúng lịch và tiêm chủng đầy đủ thì mới có hiệu quả tốt nhất để phòng bệnh cho trẻ. Trước khi trẻ được tiêm chủng cán bộ y tế sẽ khám sàng lọc và chỉ định vắc xin thích hợp. Bạn cần cho cán bộ y tế biết về tình trạng sức khỏe và tiền sử bệnh tật của cháu.

TS.Nguyễn Văn Cường đang giải đáp các thắc mắc của bạn đọc VietNamNet. Ảnh: LAD

ThS. Ngô Khánh Hoàng: Ở Hà Nội là tỉnh đầu tiên được đại diện cho toàn quốc triển khai thí điểm chương trình Tiêm chủng mở rộng vào năm 1979. Cho đến năm 1985, hầu hết tất cả các xã phường thị trấn đã được triển khai hoạt động chương trình này. Sau hơn 30 năm, chương trình Tiêm chủng mở rộng đã đạt được rất nhiều thành quả to lớn: Việt Nam đã thanh toán bại liệt vào năm 2000, loại trừ uốn ván sơ sinh vào 2005 và tiến tới loại trừ bệnh sởi trong thời gian tới.

Từ khi có vắc xin đưa vào sử dụng Tiêm chủng mở rộng, rất nhiều bệnh tỉ lệ mắc và chết đã giảm đáng kể: Như bạch hầu, ho gà, uốn ván sơ xin..... Góp phần giữ vững an ninh trong phòng chống dịch bệnh.

ThS. Ngô Khánh Hoàng trả lời câu hỏi của bạn đọc. Ảnh: LAD

TS. Nguyễn Xuân Tùng: Vắc xin Quinvaxem đã được sử dụng trong chương trình tiêm chủng mở rộng đến nay Việt Nam đã sử dụng 25 triệu liều, đã ghi nhận 1 số trường hợp tai biến sau tiêm vắc xin Quinvaxem. Tất cả trường hợp tai biến đều được điều tra, đánh giá và kết luận nguyên nhân từng trường hợp do Hội đồng Tư vấn chuyên môn đánh giá tai biến trong quá trình sử dụng vắc xin sinh phẩm y tế cấp tỉnh thực hiện. 

Các trường hợp tử vong chủ yếu do trùng hợp ngẫu nhiên với bệnh lý của trẻ như tim bẩm sinh, hội chứng đột tử ở trẻ sơ sinh... Trong số đó có một số trường hợp nguyên nhân do sốc phản vệ, phản ứng quá mẫn, phản ứng sau tiêm Quinvaxem như sốt cao, co giật. Tỷ lệ tai biến nặng sau tiêm Quinvaxem là 4,5 /1triệu liều sử dụng trong khi tỷ lệ theo thống kê của tổ chức y tế thế giới là 1 - 20/ 1 triệu liều.

TS. Nguyễn Xuân Tùng giải đáp các thắc mắc về vắc xin

TS.Nguyễn Văn Cường: Con bạn đã 1 tháng tuổi nếu chưa tiêm chủng vắc xin gì thì cần cho trẻ tiêm vắc xin BCG phòng bệnh lao càng sớm càng tốt tại buổi tiêm chủng thường xuyên của trạm y tế xã/phường. 

Lúc 2, 3 và 4 tháng tuổi trẻ cần được tiêm chủng vắc xin phối hợp phòng bệnh bạch hầu, ho gà, uốn ván, viêm gan B, viêm phổi/viêm màng não mủ do vi khuẩn Hib. Vắc xin phối hợp phòng 5 bệnh trên được tiêm miễn phí tại cơ sở y tế. Tiêm vắc xin phối hợp không làm tăng tỷ lệ phản ứng sau tiêm chủng so với việc tiêm “lẻ” từng loại vắc xin. Tiêm vắc xin phối hợp sẽ giảm được số lần tiêm chủng và rất tiện lợi về mặt đi lại cho mẹ và con. 

Trên 90% trẻ em dưới 1 tuổi ở Việt Nam từ nhiều năm nay đã được tiêm loại vắc xin này. Trên thị trường hiện nay, cũng khó để có thể tìm được đủ loại vắc xin “lẻ” để tiêm cho trẻ. Bạn hãy cho trẻ đi tiêm chủng vắc xin miễn phí trong Tiêm chủng mở rộng tại cơ sở y tế là cách tốt nhất để phòng bệnh cho con bạn.

TS.Nguyễn Văn Cường: Sau tiêm chủng trẻ có thể có các phản ứng thông thường như: sốt dưới 38,5 độ C, sưng, đau tại chỗ tiêm, trẻ cũng có thể quấy khóc nhiều hơn. Những biểu hiện trên thường tự khỏi sau 1 - 2 ngày mà không cần phải xử trí gì. Rất hiếm trường hợp xảy ra các phản ứng nặng sau tiêm chủng.

Để nhận biệt sớm và xử lý kịp thời các phản ứng sau tiêm chủng thì trẻ cần được theo dõi tại cơ sở y tế 30 phút. Sau đó trẻ cần được theo dõi tiếp trong 1 - 2 ngày tại nhà. Nếu trẻ có biểu hiện bất thường như: sốt cao trên 39 độ C, tím tái, quấy khóc kéo dài,… cần đưa trẻ tới cơ sở y tế để được thăm khám và xử trí thích hợp.

TS. Nguyễn Xuân Tùng: Hiện nay có rất nhiều loại vắc xin phòng bệnh Rubella như: vắc xin đơn, vắc xin phối hợp Sởi-Rubella và Sởi, quai bị, Rubella. Trong đó vắc xin Sởi-Rubella đã được đưa vào tiêm chủng mở rộng từ năm 2014 để tiêm cho trẻ từ 1 - 14 tuổi trong chiến dịch. 

Sau khi triển khai chiến dịch đã có gần 20 triệu trẻ được tiêm loại vắc xin này. Hiện nay vắc xin Sởi-Rubella được tiêm cho trẻ 18 tháng trong chương trình tiêm chủng mở rộng. Đối với các loại vắc xin khác, tùy theo hướng dẫn của nhà sản xuất có lịch tiêm phù hợp. Do vậy, tùy theo sự lựa chọn của các bậc phụ huynh đối với từng loại vắc xin mà đưa con em đi tiêm chủng đúng lịch để phòng chống bệnh Rubella.

Toàn cảnh buổi giao lưu. Ảnh: LAD

TS. Nguyễn Xuân Tùng: Vấn đề đảm bảo an toàn tiêm chủng bao gồm rất nhiều yếu tố như vắc xin phải đảm bảo chất lượng trước khi sử dụng, vắc xin cần được bảo quản trong dây chuyền lạnh từ nhà sản xuất đến cơ sở tiêm chủng, thực hành tiêm chủng đúng theo quy định, hướng dẫn của Bộ Y tế, cán bộ tiêm chủng phải được tập huấn, có kĩ năng tiêm chủng, quản lý đối tượng tiêm chủng, sàng lọc trước khi tiêm, theo dõi, xử trí phản ứng sau tiêm... 

Hiện nay Cục Y tế dự phòng, Dự án tiêm chủng mở rộng quốc gia và các đơn vị liên quan đã tập huấn cho tất cả cán bộ thực hiện tiêm chủng, khám sàng lọc trước khi tiêm, xử trí phản ứng sau tiêm chủng, điều tra, đánh giá, kết luận nguyên nhân cho Hội đồng tư vấn chuyên môn đánh giá tai biến trong quá trình sử dụng vắc xin sinh phẩm y tế cho tất cả các tỉnh, thành phố.

TS.Nguyễn Văn Cường: Con bạn hơn 5 tháng tuổi và đã tiêm 2 mũi vắc xin phối hợp 5 trong 1 (Quinvaxem) phòng bệnh bạch hầu, ho gà, uốn ván, viêm gan B, viêm phổi/viêm màng não do vi khuẩn Hib trong chương trình tiêm chủng mở rộng. Khi cháu tiêm vắc xin 5 trong 1 này cũng đã bao gồm vắc xin viêm gan B rồi vì vậy không cần tiêm vắc xin viêm gan B mũi đơn cho cháu. Bạn nhớ đưa cháu đi tiêm chủng mũi vắc xin 5 trong 1 trong tiêm chủng mở rộng theo lịch hẹn của trạm y tế.

TS.Nguyễn Văn Cường: Sau tiêm chủng trẻ có thể có các phản ứng thông thường như: sốt dưới 38,5 độ C, sưng, đau tại chỗ tiêm, trẻ cũng có thể quấy khóc nhiều hơn. Những biểu hiện trên thường tự khỏi sau 1 - 2 ngày mà không cần phải xử trí gì. Rất hiếm trường hợp xảy ra các phản ứng nặng sau tiêm chủng.

Để nhận biệt sớm và xử lý kịp thời các phản ứng sau tiêm chủng thì trẻ cần được theo dõi tại cơ sở y tế 30 phút. Sau đó trẻ cần được theo dõi tiếp trong 1 - 2 ngày tại nhà. Nếu trẻ có biểu hiện bất thường như: sốt cao trên 39 độ C, tím tái, quấy khoác kéo dài,… cần đưa trẻ tới cơ sở y tế để được thăm khám và xử trí thích hợp.

ThS. Ngô Khánh Hoàng: Theo quy định của chương trình Tiêm chủng mở rộng, tất cả trẻ em khi đến tiêm chủng tại các cơ sở y tế đều được cung cấp sổ hoặc phiếu tiêm chủng để gia đình tiện theo dõi.

Trong trường hợp gia đình không nhớ là cháu đã được tiêm chủng hay chưa, gia đình có thể quay lại cơ sở y tế mà cháu đã tiêm chủng trước đây để kiểm tra lại sổ lưu trữ tại trạm y tế để xem cháu đã tiêm hay chưa.

Nếu trong trường hợp cơ sở y tế cũng không lưu bất cứ thông tin tiêm phòng của cháu, tùy từng loại vắc xin gia đình hỏi cụ thể cơ sở y tế để được tư vấn và hướng dẫn trực tiếp (Ví dụ: Có thể kiểm tra vai trái của trẻ nếu có sẹo chắc chắn trẻ đã tiêm vắc xin phòng bệnh lao, hoặc nếu đã tiêm phòng viêm gan B gia đình có thể đưa cháu đến các bệnh viện để kiểm tra nồng độ kháng thể viêm gan B....)

TS. Nguyễn Xuân Tùng: Vắc xin là một loại thuốc đặc biệt, vì vậy quy trình vận chuyển, bảo quản phải được thực hiện nghiêm ngặt theo quy chuẩn của nhà sản xuất cũng như hướng dẫn của Bộ Y tế từ cơ sở sản xuất đến cơ sở tiêm chủng. Trong chương trình tiêm chủng mở rộng, hệ thống dây chuyền lạnh được trang bị đầy đủ tại tất cả các tuyến nhằm bảo đảm vắc xin luôn được bảo quản trong điều kiện tốt nhất. Ngoài hệ thống buồng lạnh các tuyến còn được trang bị tủ lạnh, tủ đá, phích vắc xin, hòm lạnh... phù hợp từng tuyến.

Nhiệt độ bảo quản luôn được theo dõi thường xuyên 2 lần/ngày, 7 ngày/tuần bởi thủ kho và bằng các thiết bị theo dõi nhiệt độ tự động nhằm đảm bảo vắc xin được bảo quản tốt nhất trước khi sử dụng. Tuy nhiên hàng năm, tiêm chủng mở rộng có kế hoạch mua bổ sung các thiết bị dây chuyền lạnh, cử các chuyên gia về lĩnh vực này đến bảo dưỡng, sửa chữa cho tất cả các cơ sở tiêm chủng mở rộng.

TS. Dương Thị Hồng: Trẻ nhỏ dễ mắc các bệnh truyền nhiễm nguy hiểm như: Bạch hầu, ho gà, uốn ván, viêm phổi, viêm màng não do vi khuẩn Hib. Đây là những bệnh truyền nhiễm phổ biến. Nếu không được tiêm chủng phòng bệnh sớm cho trẻ vắc xin phối hợp phòng 5 bệnh vào lúc 2,3,4 tháng tuổi thì trẻ rất dễ mắc các bệnh, có nhiều biến chứng ảnh hưởng đến sức khỏe của trẻ.

Vắc xin phòng 5 bệnh: Bạch hầu, ho gà, uốn ván, viêm gan B, viêm phổi, viêm màng não mủ do vi khuẩn Hib là vắc xin cơ bản được triển khai trong chương trình tiêm chủng mở rộng cho trẻ dưới 1 tuổi ở hầu hết các quốc gia trên thế giới. Các kết quả nghiêm cứu lâm sàng cho thấy hơn 97% trẻ em được bảo vệ phòng chống bệnh: Bạch hầu, ho gà, uốn ván và bệnh do vi khuẩn Hib gây ra sau tiêm chủng 3 liều cơ bản vắc xin Quinvaxem. Hơn 91% trẻ em được bảo vệ chống lại viêm gan B sau khi tiêm vắc xin đúng lịch, đủ liều.

Con bạn chưa tiêm vắc xin sởi vào lúc 9 tháng tuổi, bé cần được tiêm vắc xin sởi càng sớm càng tốt. Bệnh sởi là bệnh dễ lây qua đường hô hấp. Trẻ mắc sởi dễ mắc các biến chứng nguy hiểm như: Viêm phổi, viêm tai giữa, viêm màng não ảnh hưởng đến sức khỏe của trẻ. Anh chị còn nhớ vụ dịch sởi ở trẻ nhỏ với những biến chứng trầm trọng, thậm chí tử vong vào năm 2014 ở những trẻ chưa được tiêm vắc xin sởi - Một minh chứng rất rõ ràng về vai trò của vắc xin trong phòng bệnh sởi.

Chị có thể tiêm vắc xin sởi cho cháu miễn phí tại các điểm tiêm chủng xã, phường. Khi trẻ 18 tháng đưa trẻ đi tiêm nhắc vắc xin sởi-rubella miễn phí tại các trạm y tế xã, phường. Anh/Chị cũng có thể cho trẻ tiêm phòng bệnh sởi bằng các vắc xin phối hợp sởi - quai bị - rubella để phòng bệnh cho trẻ tại các cơ sở tiêm chủng dịch vụ và phải trả tiền. Tuy nhiên, lưu ý với anh chị để bảo vệ trẻ phòng bệnh sởi, trẻ cần được tiêm đủ 2 liều vắc xin sởi.

TS. Dương Thị Hồng

TS.Nguyễn Văn Cường: Rất tốt con bạn đã được tiêm vắc xin phòng lao và tiêm 1 mũi viêm gan B đúng lịch. Bây giờ cháu 2 tháng tuổi thì cần được tiêm chủng vắc xin phối hợp 5 trong 1 phòng bệnh bạch hầu, ho gà, uốn ván, viêm gan B, viêm phổi/viêm màng não do vi khuẩn Hib và uống vắc xin phòng bại liệt miễn phí trong chương trình tiêm chủng mở rộng thường xuyên tại các cơ sở y tế xã, phường. 

Hiện tại trong tiêm chủng dịch vụ phải trả tiền không có vắc xin 6 trong 1 mà con bạn đã tới lịch phải tiêm chủng rồi. Tốt nhất bạn nên đưa trẻ đi tiêm chủng miễn phí vắc xin 5 trong 1 trong chương trình tiêm chủng mở rộng. Sau tiêm chủng trẻ có thể bị sốt nhẹ (dưới 38,5 độ C), sưng đau tại chỗ tiêm hoặc quấy khóc nhiều hơn nhưng các biểu hiện trên hầu hết sẽ tự khỏi mà không cần phải xử trí gì trong thời gian từ 1-2 ngày.

Trần Thoa , Nữ - 35 Tuổi
Vắc xin 5 trong 1 của Pháp hiệu lực như thế nào? Nếu tiêm chậm mấy tháng thì hiệu lực có đầy đủ như khi tiêm đúng tháng không thưa bác sỹ?

TS.Nguyễn Văn Cường: Vắc xin 5 trong 1 của Pháp sử dụng tại các cơ sở tiêm chủng dịch vụ phải trả tiền là vắc xin phối hợp phòng 5 bệnh bạch hầu, ho gà, uốn ván, bại liệt, viêm phổi/viêm màng não mủ do vi khuẩn Hib, còn gọi là Pentaxim. Vắc xin có thành phần ho gà vô bào (chọn lọc các kháng nguyên của vi khuẩn), còn vắc xin 5 trong 1 trong tiêm chủng mở rộng là vắc xin phối hợp phòng các bệnh bạch hầu, ho gà uốn ván, viêm gan B, viêm phổi/viêm màng não do vi khuẩn Hib có thành phần ho gà toàn tế bào (vẫn còn giữ nguyên cấu trúc vi khuẩn). Theo Tổ chức Y tế thế giới (WHO), vắc xin ho gà vô bào có tỷ lệ phản ứng nhẹ như sốt nhẹ, sưng, đau tại chỗ tiêm… thấp hơn so với vắc xin chứa thành phần ho gà toàn tế bào.

Tuy nhiên, vắc xin ho gà toàn tế bào được tiêm chủng miễn phí trong chương trình Tiêm chủng mở rộng có đáp ứng miễn dịch tốt và bền vững hơn so với vắc xin ho gà vô bào.

Nguyễn Thị Trang , Nữ - 24 Tuổi
Số lượng trẻ dưới 1 tuổi được tiêm chủng tại Hà Nội tính đến nay là bao nhiêu thưa ông? Ước tính còn bao nhiêu trẻ em Hà Nội chưa được tiêm chủng? Và điều này ảnh hưởng như thế nào? Xin cảm ơn.

ThS.Ngô Khánh Hoàng: Từ khi Hà Nội mở rộng, tổng số trẻ em dưới 1 tuổi được chương trình quản lý khoảng 140.000 đến 145.000 trẻ. Tỷ lệ tiêm chủng đấy đủ 8 loại vắc xin phòng bệnh (viêm gan B, lao, bạch hầu, ho gà, uốn ván, bại liệt, HIb, và sởi) là luôn đạt trên 95%.

Tuy nhiên, vẫn còn khoảng 5% trẻ em chưa được tiêm chủng đầy đủ, đặc biệt trong thời gian gần đây nhiều gia đình có tâm lý chờ đợi để tiêm vắc xin dịch vụ 5 trong 1 (Pentaxim), 6 trong 1 (Infanrix Hexa) cho nên khả năng trẻ có nguy cơ mắc các bệnh có vắc xin tiêm chủng như trên là rất cao. Vì vậy các gia đình không nên chờ đợi vắc xin dịch vụ mà nên đưa trẻ đến các cơ sở y tế để được tư vấn và tiêm vắc xin đầy đủ đúng lịch.

Xuân Hồng , Nữ - 24 Tuổi 
Con em đã được 18 tháng, giờ đến lúc bé tiêm nhắc mũi 6 trong 1, mà hiện tại vắc xin này không có, xin cho em biết em có thể tiêm nhắc 5 trong 1 tiêm chủng mở rộng được không ạ?

TS.Nguyễn Văn Cường: Cháu nhà bạn 18 tháng tuổi đã được tiêm vắc xin 6 trong 1 trong tiêm chủng dịch vụ, theo lịch tiêm chủng trong chương trình tiêm chủng mở rộng của Việt Nam cháu cần tiêm nhắc vắc xin bạch hầu, ho gà, uốn ván (DPT), ngoài ra 18 tháng tuổi cháu cũng cần được tiêm vắc xin phối hợp phòng bệnh sởi và rubella trong buổi tiêm chủng thường xuyên hàng tháng tại trạm y tế xã phường.

Ngọc Hà , Nữ - 42 Tuổi

ThS. Ngô Khánh Hoàng: Hà Nội là 1 trong những tỉnh đầu tiên triển khai tiêm vắc xin phòng bệnh Viêm Gan B cho trẻ sơ sinh ( từ năm 1997 cho đến nay).

Trước đây, trẻ cần phải tiêm trong vòng 72 giờ đầu sau sinh. Những năm gần đây, quy định của chương trình Tiêm chủng mở rộng là phải tiêm trong vòng 24 giờ sau khi sinh. Sau gần 20 năm, đưa vắc xin viêm gan B vào chương trình với hàng triệu liều vắc xin được sử dụng, Hà Nội chưa ghi nhận bất cứ trường hợp tai biến nặng hay tử vong do vắc xin viêm gan B.

Quang Minh , Nam - 27 Tuổi

TS. Nguyễn Xuân Tùng: Vắc xin Quinvaxem hay các vắc xin khác như 5 trong 1 hay 6 trong 1 đang sử dụng tại Việt Nam hiện nay khác nhau cơ bản là thành phần vắc xin ho gà toàn tế bào (Quinvaxem) hay vô bào (vắc xin dịch vụ). Việc chuyển đổi từ sử dụng ho gà toàn tế bào sang ho gà vô bào đã được nhiều nước triển khai và các hạn chế của vắc xin này cũng đã được ghi nhận tại các nước có nền kinh tế phát triển. 

Theo báo cáo của Tổ chức Y tế thế giới năm 2015 về tỷ lệ bệnh ho gà tại 19 nước (4 nước thu nhập trung bình khá, 15 nước thu nhập trung bình cao) dù không có sự bùng phát dịch ho gà trên toàn cầu nhưng tại 5/19 nước (Úc, Chile, Bồ Đào Nha, Anh, Mỹ) dịch ho gà thực sự đã gia tăng. Trong số 5 nước này có 4 nước trước đó đã chuyển đổi từ ho gà toàn tế bào sang ho gà vô bào (chỉ có Chile dùng ho gà toàn tế bào và dịch ho gà tại Chile được cho là tỷ lệ vắc xin thấp). 

Tại 4 nước (Úc, Bồ Đào Nha, Anh, Mỹ) đặc biệt tại Úc, Anh, Mỹ các nghiên cứu cho thấy nguyên nhân chính do giảm hiệu quả bảo vệ khi tiêm vắc xin ho gà vô bào dẫn đến tích lũy số ca nhạy cảm và sau đó bùng phát theo chu kỳ cho dù tỷ lệ bao phủ vắc xin tại các nước này là khá cao, hơn 85%. Sự bùng phát dịch ho gà chưa thấy xuất hiện tại các nước dùng vắc xin ho gà toàn tế bào và có tỷ lệ tiêm chủng cao.

Vấn đề chuyển đổi từ ho gà toàn tế bào sang ho gà vô bào cần cân nhắc đến khả năng kiểm soát dịch xảy ra, bảo đảm nguồn cung cấp vắc xin cho các liều tiêm nhắc cũng như chiến lược tiêm cho các bà mẹ mang thai nhằm bảo vệ cho các trẻ ngay sau khi sinh, hạn chế tử vong trong trường hợp dịch ho gà xảy ra do việc sử dụng vắc xin ho gà vô bào.

Khuyến cáo của tổ chức Y tế thế giới đối với các nước đang sử dụng vắc xin ho gà toàn tế bào với lịch tiêm chủng không quá 4 mũi thì cần tiếp tục duy trì, không nên chuyển đổi sang ho gà tế bào vô bào trừ trường hợp cần tăng tỷ lệ bao phủ vắc xin. Nếu thay bằng vắc xin có thành phần ho gà vô bào cần lường trước khả năng bùng phát dịch cũng như nguồn lực để tiêm chủng, tính chấp thuận của cộng đồng đối với đối tượng tiêm chủng 4- 6 tuổi, 11-12 tuổi và phụ nữ mang thai.

Ngoài ra trong chiến lược đến 2020 xu thế thế giới sẽ sử dụng vắc xin bại liệt tiêm và kết hợp vắc xin thành phần ho gà vào vắc xin 6 trong 1 (thành phần ho gà toàn tế bào hoặc vô bào). Do đó việc thay đổi còn phụ thuộc vào sự tiến bộ khoa học, tiện lợi trong lịch tiêm chủng và đặc biệt miễn dịch cộng đồng.

Trần Thủy , Nam - 25 Tuổi

TS.Nguyễn Văn Cường: Tiêm chủng vắc xin phòng bệnh được xem là biện pháp hiệu quả nhất và được đánh giá là một trong những thành tựu to lớn của y tế trong thế kỷ 20 bởi hiệu quả của vắc xin trong phòng chống các bệnh truyền nhiễm nguy hiểm. Để phòng bệnh kịp thời thì trẻ cần được tiêm chủng vắc xin trước khi có thể bị mắc bệnh vì vậy việc tiêm chủng đúng lịch là rất quan trọng. Tùy từng loại vắc xin mà cần phải tiêm chủng một hoặc nhiều lần vì vậy trẻ phải tiêm chủng đầy đủ các mũi vắc xin thì mới có thể giúp cơ thể phòng bệnh tốt nhất. Tiêm chủng đầy đủ và đúng lịch giúp cho việc phòng chống lại bệnh tật tốt nhất đặc biệt ở trẻ nhỏ.

TS. Dương Thị Hồng: Trẻ sơ sinh và trẻ nhỏ cần được tiêm chủng vắc xin phòng chống những bệnh truyền nhiễm nguy hiểm và phổ biến như: Viêm gan B, lao, bạch hầu, ho gà, uốn ván, viêm phổi, viêm màng não do vi khuẩn Hib. Nếu không tiêm chủng trẻ sẽ rất dễ mắc bệnh và ảnh hưởng trực tiếp đến sức khỏe và tương lai của trẻ. Trẻ sơ sinh cần được tiêm vắc xin viêm gan B trong 24h sau sinh để phòng lây truyền virus viêm gan B từ mẹ sang con và sớm bảo vệ trẻ phòng bệnh viêm gan B. Vắc xin phòng bệnh lao cần tiêm cho trẻ vào lúc tròn 1 tháng tuối. Vắc xin phối hợp phòng 5 bệnh: Bạch hầu, ho gà, uốn ván, viêm gan B, viêm phổi, viêm màng não do vi khuẩn Hib cần tiêm cho trẻ lục 2, 3, 4 tháng tuổi.

Việc tiêm chủng vắc xin được bắt đầu từ rất sớm. Theo ước tính của tổ chức y tế thế giới, dị tật bẩm sinh và nhiễm trùng là nguyên nhân hàng đầu gây tử vong ở trẻ dưới 5 tuổi, đặc biệt là trẻ dưới 1 tuổi ở Việt Nam. Nếu các dấu hiệu của bệnh chưa được phát hiện tại thời điểm tiêm chủng thì rất dễ có sự trùng hợp giữa thời điểm bệnh tiến triển và tiêm chủng vì thế các dấu hiệu bất thường và tai biến sau tiêm chủng rất dễ bị quy kết do tiêm chủng. 

Cũng xin lưu ý với các bà mẹ vắc xin sử dụng trong tiêm chủng mở rộng là an toàn, phải đảm bảo đạt các tiêu chuẩn nghiêm ngặt của tổ chức y tế thế giới và Việt Nam. Các phản ứng nặng bất thường là hiếm gặp như sốc phản vệ chỉ gặp với tỉ lệ 1/1 triệu liều vắc xin viêm gan B sử dụng. Phản ứng nặng sẽ qua khỏi nếu được phát hiện và xử trí kịp thời. Các bà mẹ cần cho trẻ ở lại điểm tiêm chủng sau 30 phút và tiếp tục theo dõi liên tục tại nhà ít nhất trong 24h để có thể sớm phát hiện các biểu hiện bất thường như: sốt cao trên 39 độ C, khó thở, phát ban, tím tái, khóc thét, khóc dai dẳng... và đưa trẻ đến cở sở y tế gần nhất để được khám và xử trí kịp thời, tránh những rủi ro đáng tiếc xảy ra.

TS.Nguyễn Văn Cường: Sau tiêm chủng có thể có các phản ứng thông thường như: sốt dưới 38,5 độ C, sưng, đau tại chỗ tiêm, trẻ cũng có thể quấy khóc nhiều hơn. Những biểu hiện trên thường tự khỏi sau 1 - 2 ngày mà không cần phải xử trí gì. Rất hiểm trường hợp xảy ra các phản ứng nặng.

Sau tiêm chủng trẻ cần phải được theo dõi tại cơ sở tiêm chủng 30 phút sau đó gia đình tiếp tục theo dõi trẻ tại nhà 1-2 ngày. Nếu trẻ có biểu hiện bất thường như sốt cao trên 39 độ C, tím tái, khó thở, quấy khóc kéo dài,... thì cần đưa trẻ đến cơ sở y tế để được thăm khám và xử trí.

TS. Nguyễn Xuân Tùng: Chúng ta cần thông cảm cho các bậc phụ huynh hiện đang rất lo lắng việc ra quyết định chọn vắc xin nào để tiêm cho trẻ khi trẻ đến tuổi cần phải tiêm hay đã trễ lịch tiêm. Bài học tại Nhật bản và Anh, kể cả Việt Nam sự chần chừ tiêm chủng đã dẫn đến việc bùng phát dịch.

Năm 1975 tại Nhật sau khi ngừng sử dụng vắc xin ho gà toàn tế bào để điều tra 02 trường hợp tử vong sau tiêm vắc xin, 3 năm sau ghi nhận 13 nghìn trường hợp mắc, 113 trường hợp tử vong do ho gà. Trong khi đó 3 năm trước 1975 chỉ ghi nhận 400 trường hợp mắc và 10 trường hợp tử vong do ho gà.

Tương tự ở Anh năm 1974 khi thấy các phản ứng sau tiêm chủng các bệnh liên quan đến chậm phát triển, bệnh não... người ta tạm dừng tiêm chủng, tỷ lệ tiêm chủng từ 81% xuống 31%. Lúc đó đã xuất hiện dịch bùng phát với 100 nghìn trường hợp mắc, 31 trường hợp tử vong do ho gà.

Tại Việt Nam năm 2013 sau khi tạm dừng vắc xin Quinvaxem dẫn đến tỷ lệ tiêm chủng thấp và số ca mắc ho gà năm 2014 và 2015 tăng. Năm 2014 số ho gà tăng gấp 1,6 lần, tháng 10/2015 tăng gấp gần 3 lần so với năm 2013.

Không chỉ ho gà mà các bệnh có thể phòng được từ vắc xin Quinvaxem như bạch hầu gia tăng (năm 2014 cao nhất so với giai đoạn 2010 - 2014). Do đó, để phòng bệnh sớm, tránh nguy cơ mắc bệnh và biến chứng nguy hiểm của bệnh, các bà mẹ cần đưa con đi tiêm chủng đúng lịch tại cơ sở tiêm chủng mở rộng. Các phản ứng sau tiêm là có nhưng có thể được giảm nhẹ bằng các biện pháp hợp tác giữa phụ huynh và cán bộ y tế như cho trẻ bú trước, trong khi tiêm, tiêm vắc xin theo mức độ đau tăng dần, vắc xin uống trước tiêm sau, tư vấn đầy đủ về phản ứng sau tiêm và xử trí cho bà mẹ trước khi tiêm... Thực hiện khám sàng lọc theo dõi, xử trí phản ứng sau tiêm. Khi tỷ lệ tiêm chủng đạt cao sẽ giúp tạo nên nền miễn dịch cộng đồng, giúp bảo vệ luôn cho trẻ sơ sinh vốn chưa thể tiêm vắc xin hay bảo vệ các trẻ có chống chỉ định tiêm.

TS. Dương Thị Hồng: Các bà mẹ khi đưa con đi tiêm chủng cần lưu ý: mang theo sổ hoặc phiếu tiêm chủng để cán bộ y tế xem xét tiền sử tiêm chủng và chỉ định tiêm vắc xin cho trẻ. Bà mẹ cần chủ động trao đổi với bác sĩ về tình hình sức khỏe của con mình như: Đang ốm, sốt, đang dùng thuốc hoặc có phản ứng mạnh như: Sốt cao, co giật, phát ban, khóc dai dẳng... của lần tiêm chủng trước. Bà mẹ đề nghị cán bộ y tế kiểm tra sức khỏe của trẻ trước khi tiêm chủng.

Các bà mẹ cần hỏi cán bộ y tế về vắc xin tiêm chủng lần này và những phản ứng có thể gặp. Trong khi tiêm bà mẹ cần giữ trẻ đúng tư thế theo hướng dẫn của cán bộ y tế để được tiêm chủng an toàn cho bé.

Sau khi tiêm chủng cho trẻ ở lại theo dõi 30 phút tại điểm tiêm chủng để phát hiện sớm các phản ứng sau tiêm, đặc biệt là sốc phản vệ để trẻ được xử trí kịp thời tránh rủi ro đáng tiếc. Sau đó bà mẹ và người chăm sóc trẻ tiếp tục theo dõi liên tục sức khỏe của trẻ trong 24h tiếp theo các dấu hiệu cần theo dõi sau tiêm chủng bao gồm: Tinh thần, tình trạng ăn ngủ, dấu hiệu về nhịp thở, nhiệt độ, phát ban, các dấu hiệu tại chỗ tiêm để phát hiện những dấu hiệu bất thường về sức khỏe của trẻ. Quan sát trẻ thường xuyên, chú ý không chạm và đè lên chỗ tiêm, không đắp bất cứ thứ gì lên vị trí tiêm, nếu trẻ sốt cần cặp nhiệt độ và theo dõi cho trẻ uống thuốc hạ sốt theo hướng dẫn của cán bộ y tế.

Các bà mẹ đừng ngần ngại đưa ngay trẻ đến bệnh viện hoặc cơ sở y tế gần nhất để theo dõi điều trị nếu có những biểu hiện bất thường như: Sốt cao, co giật, phát ban, tím tái, khóc dai dẳng, sưng đau lan rộng tại chỗ tiêm...

Ths. Ngô Khánh Hoàng: Hiện nay trong chương trình Tiêm chủng mở rộng quốc gia có các loại vắc xin cần phải tiêm như sau:

- Trẻ dưới 1 tuổi: Cần phải tiêm các loại vắc xin : Viên gan B, lao, bạch hầu, ho gà, uốn ván, bại liệt, sởi, Hib.

- Trẻ từ 12 tháng tuổi trở lên: Tiêm vắc xin phòng bệnh viêm não Nhật Bản

- Trẻ đủ 18 tháng tuổi: Tiêm vắc xin phòng bệnh Sởi - Rubella

Lịch tiêm chủng cụ thể về thời gian của các loại vắc xin trên là khác nhau, để biết thông tin cụ thể anh/ chị có thể đến các cơ sở y tế hỏi và được tư vấn trực tiếp.

Ngoài ra còn có vắc xin phòng bệnh thương hàn, tả. Tuy nhiên, 2 loại vắc xin này thường được sử dụng trong các đợt tiêm chủng để chống dịch (khi có chỉ đạo của chương trình tiêm chủng mở rộng quốc gia)

Hiện nay có nhiều vắc xin ngoài chương trình Tiêm chủng mở rộng: Ví dụ như vắc xin phòng bệnh: cúm, thủy đậu, Rota virus, Viêm gan A, Sởi - Quai bị - Rubella, phế cầu, ung thư cổ tử cung...). Anh/chị có thể tham khảo thêm tại các điểm cơ sở tiêm chủng dịch vụ (Ví dụ điểm tiêm chủng Trung tâm y tế dự phòng Hà Nội 70 Nguyễn Chí Thanh, Láng Thượng, Đống Đa, Hà Nội hoặc 131 Lò Đúc.....)

TS.Nguyễn Văn Cường: Sau tiêm chủng vắc xin trẻ có thể có các biểu hiện thông thường như sốt nhẹ, sưng đau tại chỗ tiêm hoặc quấy khóc nhiều hơn vì vậy có thể cháu cũng lười bú. Bạn không cho biết con bạn bây giờ bao nhiêu tháng tuổi, tiêm vắc xin khi nào và lười bú từ khi nào… Nếu cháu lười bú kéo dài thì bạn cần đưa trẻ tới cơ sở y tế để cháu được thăm khám và xử trí cụ thể.

TS. Dương Thị Hồng: Trẻ cần được tiêm chủng vắc xin đầy đủ và đúng lịch để đảm bảo miễn dịch đầy đủ phòng chống bệnh truyền nhiễm nguy hiểm, một số loại vắc xin cần tiêm 2-3 hoặc 4 liều như: vắc xin phối hợp phòng 5 bệnh: Bạch hầu, ho gà, uốn ván, viên gan B, viêm phổi, viêm màng não do vi khuẩn Hib (quinvaxem) cần tiêm đủ 3 liều vào lúc trẻ 2,3,4 tháng tuổi, vắc xin sởi cần tiêm đủ 2 liều vào lúc 9 tháng và 18 tháng. Khoảng cách tối thiểu giữa các mũi vắc xin là 1 tháng. Tuy nhiên, nếu trẻ bị ốm hoặc do 1 lí do nào đó trẻ không được tiêm chủng đúng lịch thì cần được tiêm mũi tiếp theo càng sớm càng tốt hoặc trong lần tiêm chủng kế tiếp mà không cần tiêm lại từ đầu.

TS.Nguyễn Văn Cường: Tình trạng hỗn loạn như bạn nói chỉ xảy ra ở rất ít điểm tiêm chủng tại 1 số thành phố lớn trong tiêm chủng dịch vụ bởi vì việc đáp ứng vắc xin không đủ cho nhu cầu cần được tiêm chủng của người dân và việc tổ chức ban đầu cũng chưa được tốt.

Vắc xin Quinvaxem trong tiêm chủng mở rộng là vắc xin phối hợp phòng 5 bệnh bạch hầu, ho gà, uốn ván, viêm gan B, viêm phổi/viêm màng não do vi khuẩn Hib. Vắc xin này được sử dụng ở Việt Nam từ tháng 6/2010 đến nay khoảng 25 triệu liều vắc xin đã được tiêm chủng miễn phí cho trẻ dưới 1 tuổi trong toàn quốc. Tỉ lệ trẻ dưới 1 tuổi được tiêm chủng đủ 3 mũi vắc xin này hàng năm trên 90%. Không thể nói là "người Việt Nam sợ vắc xin Quinvaxem".

Nguyễn Minh Khôi , Nam - 30 Tuổi

TS. Dương Thị Hồng: Trẻ sau khi tiêm chủng có thể gặp các phản ứng thông thường như: Sưng, đau tại chỗ tiêm, sốt nhẹ, quấy khóc... Những biểu hiện này sẽ tự khỏi trong 1-2 ngày sau tiêm chủng. Những phản ứng nặng sau tiêm chủng thường hiếm gặp như: phản ứng sốc phản vệ với tỉ lệ 1-20 trường hợp trên 1 triệu liều sử dụng. Phản ứng này do cơ địa của cá biệt trẻ khi sử dụng vắc xin cũng như bất kể thuốc hay loại sinh phẩm nào khác.

Hiện nay, tại tất cả các điểm tiêm chủng đều có hộp thuốc chống sốc để sẵn sàng xử trí kịp thời nếu xảy ra với trẻ sau tiêm chủng. Vì vậy các bà mẹ cần ghi nhớ khi đưa trẻ đi tiêm chủng cần giữ trẻ ở lại trạm y tế sau 30 phút để cán bộ y tế theo dõi sức khỏe của trẻ và xử trí kịp thời tránh các rủi ro đáng tiếc. Tôi cũng xin nhắc các bà mẹ khi đưa trẻ đi tiêm chủng để tránh phản ứng dị ứng nặng đặc biệt là sốc phản vệ, các bà mẹ cần thông báo cho cán bộ y tế về tình trạng dị ứng của trẻ với bất kể thức ăn, đồ uống, thuốc, trước đó đặc biệt là tình trạng phản ứng mạnh với vắc xin ở lần tiêm chủng trước như: Sốt cao, co giật, khó thở, phát ban, tím tái, khóc thét, khóc dai dẳng, sưng đau lan tỏa tại chỗ tiêm.

Xuân Hoa , Nữ - 31 Tuổi 

ThS.Ngô Khánh Hoàng: Vắc xin phối hợp Quinvaxem phòng 5 bệnh: Bạch hầu, ho gà, uốn ván, viêm gan B và viêm màng não mủ do vi khuẩn Hib. Vắc xin này tiêm mũi 1 khi trẻ đủ 2 tháng tuổi (60 ngày) và phải tiêm 3 mũi mới có miễn dịch đầy đủ. Khoảng cách giữa các mũi tiêm tối thiểu phải cách nhau 1 tháng (30 ngày).

Đối với tất cả các loại vắc xin tiêm chủng phòng bệnh đều có thể có các phản ứng không mong muốn xảy ra, thường trẻ có thể bị sốt nhẹ dưới 38,5 độ C, sưng nóng đỏ tại vị trí tiêm, trẻ hơi quấy khóc.... Thường sau 1 ngày các biểu hiện trên sẽ hết, các tai biến nặng rất ít khi xảy ra ( sốt cao, co giật, tím tái, khó thở...)

Hiện nay theo quy định của Bộ Y tế, tất cả các đối tượng sau khi tiêm vắc xin bắt buộc phải ở lại cơ sở y tế để theo dõi tình trạng sức khỏe tối thiểu 30 phút và tiếp tục theo dõi ít nhất 24 giờ tại nhà. Khi có các biểu hiện bất thường (tai biến nặng như trên) gia đình cần phải đưa trẻ đến cơ sở y tế gần nhất để được xử trí kịp thời.

Hoàng Anh, Nam – 25 tuổi
Xin ông cho biết vì sao tỷ lệ tiêm chủng mở rộng đạt tới 90-95% nhưng 2014 vẫn xảy ra dịch sởi? Liệu nguy cơ này có tiếp tục xảy ra trong tương lai? Xin cảm ơn

TS.Nguyễn Văn Cường: Tỉ lệ tiêm chủng đầy đủ cho trẻ dưới 1 tuổi đạt 90-95% được Bộ y tế báo cáo là tỉ lệ tiêm chủng trong toàn quốc bao gồm 63 tỉnh thành phố. Thông thường tỉ lệ tiêm chủng ở thành phố và vùng đồng bằng cao hơn so với vùng sâu vùng xa, vùng núi. Những vùng địa bàn khó khăn việc thực hiện tiêm chủng do các đội tiêm chủng lưu động cũng gặp nhiều khó khăn. Tỉ lệ khác biệt giữa các vùng miền khoảng 10-15%

Ngọc Anh, Nữ - 41 tuổi
Xin ông cho biết kinh phí triển khai tiêm vắc xin miễn phí trong Chương trình tiêm chủng mở rộng được cung cấp từ nguồn nào? Hàng năm, Nhà nước chi trả bao nhiêu tiền cho tiêm chủng miễn phí?

TS.Nguyễn Văn Cường: Vắc xin trong chương trình tiêm chủng mở rộng được cung cấp từ kinh phí của nhà nước thông qua Bộ Y tế và của 1 số tổ chức quốc tế bao gồm Quỹ nhi đồng Liên hợp quốc (Unicef), Tổ chức Y tế thế giới (WHO), Liên minh toàn cầu về vắc xin và tiêm chủng,... Nguồn kinh phí từ ngân sách nhà nước hiện nay chi trả khoảng 50% nhu cầu cho tiêm chủng thường xuyên trong tiêm chủng mở rộng, ngân sách từ nguồn kinh phí của các địa phương cũng cung cấp 1 phần cho công tác tác tiêm chủng mở rộng, phần còn lại được hỗ trợ của các tổ chức quốc tế và chính phủ các nước.

Lâm Trung , Nam - 34 Tuổi
Con tôi đã 11 tháng, cháu chưa từng được tiêm mũi 5 trong 1 hay 6 trong 1 nào? Bây giờ đưa cháu đi tiêm có còn kịp hay không? Nếu không kịp, có lựa chọn tiêm nào thay thế khác hay không? Xin chương trình tư vấn giúp. Xin cảm ơn.

TS. Dương Thị Hồng: Như bạn đề cập, vắc xin 5 trong 1, 6 trong 1 là để phòng các bệnh truyền nhiễm nguy hiểm ở trẻ dưới 1 tuổi: Bạch hầu, ho gà, uốn ván, viêm gan B, viêm màng nảo, viêm mũ do vi khuẩn Hib. Đây là những bệnh cần phải được phòng sớm cho trẻ nhỏ vào lúc: 2,3,4 tháng tuổi để sớm bảo vệ trẻ phòng các bệnh truyền nhiễm nguy hiểm như trên. 

Thực tế ở Việt Nam đã ghi nhận, do trẻ không được tiêm chủng đúng lịch các cháu đã mắc bệnh ho gà, viêm phổi, viêm màng não do vi khuẩn Hib. Con bạn đã 11 tháng cần được tiêm sớm vắc xin phòng 5 bệnh trong chương trình tiêm chủng mở rộng miễn phí tại các điểm tiêm chủng xã, phường bằng vắc xin Quinvaxem. 

Anh/Chị đừng lo ngại về tính an toàn của vắc xin Quinvaxem, hàng năm vắc xin được sử dụng an toàn cho khoảng 1,5 triệu trẻ em dưới 1 tuổi. Từ 2010 đến nay đã có khoảng 25 triệu liều vắc xin Qiunvaxem được sử dụng trong chương trình tiêm chủng mở rộng ở Việt Nam. Đến nay trên thế giới đã có 94 quốc gia sử dụng vắc xin này với 450 triệu liều vắc xin đã được sử dụng an toàn. Xin nhấn mạnh với các bà mẹ, vắc xin Quinvaxem đã được tổ chức y tế thế giới tiền thẩm định về chất lượng.

Anh/Chị cần lưu ý cùng với việc sử dụng vắc xin phối hợp phòng 5 bệnh: Bạch hầu, ho gà, uốn ván, viêm gan B, viêm màng nảo, viêm mũ do vi khuẩn Hib, con anh chị cần được uống đủ 3 liều vắc xin phòng bệnh bại liệt và tiêm vắc xin phòng bệnh sởi. Tiêm chủng đầy đủ và đúng lịch sẽ giúp bảo vệ sức khỏe của cháu.

Hoàng Anh , Nam - 25 Tuổi
Con tôi tiêm vắc xin phòng lao cách đây gần 1 tháng nhưng không thấy có sẹo? Xin bác sĩ cho biết có cần phải tiêm lại hay không? Xin cảm ơn

ThS.Ngô Khánh Hoàng: Thời gian tiêm vắc xin phòng lao cho trẻ tốt nhất là 1 tháng sau khi sinh. Thông thường sau khi tiêm vắc xin phòng lao, từ 4 đến 6 tuần ( tùy từng trường hợp cụ thể) tại vị trí tiêm sẽ xuất hiện vết loét sau đó để lại thành sẹo. Theo quy định tất cả các trẻ tiêm phòng lao là phải có sẹo, vị trí tiêm cơ đen ta trái.

Trong trường hợp con anh mới tiêm lao được 1 tháng, anh/ chị cứ bình tĩnh theo dõi nếu sau hơn 2 tháng (tính từ ngày bắt đầu tiêm) tại vị trí tiêm phòng lao không có sẹo lúc đó mới tiến hành tiêm lại.

Ngọc Anh , Nữ - 41 Tuổi 
Xin cho hỏi những sai lầm khi xử lý vết tiêm như thế nào? Tôi cảm ơn

ThS.Ngô Khánh Hoàng: Hiện nay, theo quy định Bộ y tế sau khi tiêm Vắc xin tuyệt đối không được bôi, đắp, chườm,.......bất cứ thứ gì lên vị trí vết tiêm vì có thể làm nguyên nhân dẫn đến nhiễm trùng vết tiêm.

Trong trường hợp vị trí vết tiêm bị chảy máu, có thể dùng bông khô vô khuẩn ấn nhẹ vào vị trí vết tiêm 1 vài giây.

Thanh Sơn, Nam - 30 tuổi
Theo khuyến cáo mới đây của Bộ Y tế cần tiêm vắc xin Quinvaxem để phòng 5 bệnh. Bác sĩ hãy giải thích thêm về lợi ích của việc tiêm vắc xin Quinvaxem và các mũi vắc xin trong chương trình tiêm chủng mở rộng?

TS.Nguyễn Văn Cường: Chương trình Tiêm chủng mở rộng ở Việt Nam đã được triển khai hơn 30 năm, hiện có 12 loại vắc xin phòng bệnh truyền nhiễm nguy hiểm được tiêm chủng miễn phí cho trẻ em và phụ nữ. Đây là những vắc xin phòng những bệnh truyền nhiễm nguy hiểm mà trước đây có tỷ lệ mắc và tử vong cao, đặc biệt ở trẻ nhỏ bao gồm: lao, bạch hầu, ho gà, uốn ván, viêm gan B, viêm phổi/viêm màng não do vi khuẩn Hib, bại liệt, sởi, rubella, viêm não Nhật Bản, tả và thương hàn.

Vắc xin Quinvaxem là vắc xin phối hợp 5 trong 1 phòng bệnh bạch hầu, ho gà, uốn ván, viêm gan B, viêm phổi/viêm màng não do vi khuẩn Hib. Vắc xin cần được tiêm cho trẻ lúc 2,3 và 4 tháng tuổi, việc tiêm chủng vắc xin đầy đủ, đúng lịch sẽ giúp cho trẻ phòng bệnh tốt nhất.

Nguyễn Nga , Nữ - 29 Tuổi
Theo tôi được biết, tại trung tâm y tế dự phòng Hà Nội 70 Nguyễn Chí Thanh, lần này được nhận 3200 liều vắc xin Pentaxin xin ông cho biết sẽ sử dụng số vắc xin này như thế nào? Nếu tôi đưa con đến tiêm chủng có vắc xin để tiêm hay không? Tôi cảm ơn

ThS.Ngô Khánh Hoàng: Đúng là trung tâm y tế dự phòng Hà Nội được nhận 3200 liều vắc xin Pentaxin để phục vụ tiêm chủng dịch vụ. Tuy nhiên, để đảm bảo công bằng cho các cháu, tránh tình trạng lộn xộn xếp hàng chờ đợi từ nửa đêm....

9h ngày 29/12/2015 tại Trung tâm y tế dự phòng Hà Nội đã triển khai đăng kí tiêm trực tuyến qua mạng. Trước đó, Trung tâm cũng đã thông báo rộng rãi trên các phương tiện thông tin đại chúng về việc đăng kí trực tuyến này. Nếu anh/chị đăng kí thành công chúng tôi sẽ hẹn ngày giờ cụ thể anh chị đưa cháu đến tiêm chủng.

Còn nếu anh /chị không đăng kí thành công mà cháu đã đến tuổi phải tiêm vắc xin phối hợp ( 5 trong 1, 6 trong 1) anh/chị nên đưa trẻ đến các cơ sở y tế để được tư vấn và tiêm vắc xin miễn phí của chương trình tiêm chủng mở rộng ngay. Tránh tình trạng chờ đợi vắc xin dịch vụ, có thể trẻ bị mặc bệnh là rất cao.

Nguyễn Thị Trang, Nữ - 24 tuổi
Số lượng trẻ ở các độ tuổi được tiêm chủng mở rộng tính đến nay là bao nhiêu thưa ông? Ước tính còn bao nhiêu trẻ em Việt Nam chưa được tiêm chủng? Và điều này ảnh hưởng như thế nào? Xin cảm ơn.

TS.Nguyễn Văn Cường: Trong chương trình Tiêm chủng mở rộng ở Việt Nam hiện có 12 loại vắc xin phòng bệnh truyền nhiễm nguy hiểm được tiêm chủng miễn phí cho trẻ em và phụ nữ bao gồm: lao, bạch hầu, ho gà, uốn ván, viêm gan B, viêm phổi/viêm màng não do vi khuẩn Hib, bại liệt, sởi, rubella, viêm não Nhật Bản, tả và thương hàn.

Tỉ lệ tiêm chủng đầy đủ 8 loại vắc xin cho trẻ dưới 1 tuổi hàng năm khoảng 95% vì vậy có khoảng 5% số trẻ chưa được tiêm chủng hoặc tiêm chủng đầy đủ các mũi tiêm. Những nơi có tỉ lệ tiêm chủng thấp thì có nguy cơ bùng phát dịch bệnh vì vậy trong chương trình tiêm chủng mở rộng có tổ chức các chiến dịch tiêm chủng đại trà cho các đối tượng ở vùng nguy cơ cao.

Đặng Xuân Khu , Nam - 40 Tuổi
Trong một số trường hợp, sau khi tiêm vắc xin tại địa phương, xảy ra trường hợp trẻ tử vong. Vậy có phải do quá trình bảo quản có vấn đề? Viện Vệ sinh dịch tễ Trung ương có cách nào để không xảy ra những trường hợp trên? Xin chân thành cảm ơn

TS. Bác sĩ Dương Thị Hồng: Chương trình tiêm chủng mở rộng được triển khai 30 năm nay cùng với việc bao phủ tiêm chủng đầy đủ cho trẻ em và phụ nữ, chất lượng tiêm chủng ngày càng được tăng cường trong đó hệ thống dây chuyền lạnh bảo quản vắc xin đã được trang bị đầy đủ tất cả các tuyến nhằm bảo quản vắc xin luôn được bảo quản ở nhiệt độ tốt nhất. 

Vắc xin từ nhà sản xuất được vận chuyển bằng các xe chuyên dụng đến các kho quốc gia và khu vực và được bảo quản bởi hệ thống buồng lạnh hiện đại đạt tiêu chuẩn theo hướng dẫn của tổ chức Y tế thế giới. Tại tuyến tỉnh, huyện, vắc xin được bảo quản trong hệ thống tủ lạnh chuyên dụng đảm bảo vắc xin được bảo quản liên tục ở nhiệt độ ổn định từ +2 đến +8 độ C. Nhiệt độ bảo quản vắc xin được theo dõi 2 lần 1 ngày bởi các nhân viên quản lý kho và các thiết bị theo dõi tự động nhằm đảm bảo nhiệt độ vắc xin tót nhất với từng vắc xin trước khi sử dụng.

Trong những năm qua, có 1 số trường hợp phản ứng nặng sau tiêm chủng đều đã được hội đồng chuyên môn đánh giá nguyên nhân phản ứng sau tiêm chủng của tuyến tỉnh, thành phố kết luận quy trình bảo quản vận chuyển vắc xin luôn đạt yêu cầu theo quy định của Bộ Y tế và nhà sản xuất.

Bộ Y Tế, viện Vệ sinh Dịch tễ Trung ương luôn chú trọng công tác bảo quản vắc xin an toàn. Hàng năm, dự án từ nguồn ngân sách nhà nước cấp bổ sung một số tủ lạnh chuyên dụng cho một số huyện mới tách thay thế tủ lạnh cũ, hỏng từ nguồn ngân sách nhà nước và thu hút viện trợ quốc tế. Công tác bảo dưỡng hệ thống dây chuyền lạnh các tuyến tiếp tục được duy trì nhằm đảm bảo đáp ứng dung tích bảo quản vắc xin an toàn. Cán bộ chuyên trách tiêm chủng và cán bộ quản lý kho vắc xin thường xuyên được tập huấn về bảo quản và sử dụng thiết bị dây chuyền lạnh.

Vắc xin tiêm chủng là an toàn được quản lý nghiêm ngặt trong hệ thống dây chuyền lạnh từ trung ương đến xã, phường. Các bà mẹ cần đưa con đi tiêm chủng đầy đủ và đúng lịch nhằm bảo vệ sức khỏe của trẻ.

• VietNamNet