Cuốn sách Ánh sáng trong ta: Vượt qua những thời điểm bất định (The Light We Carry: Overcoming in Uncertain Times) dày hơn 400 trang, do nhà xuất bản Crown phát hành tại Mỹ năm 2022. Tại Việt Nam, sách do dịch giả Lê Thành Hà chuyển ngữ, First News Trí Việt phát hành, vừa ra mắt bạn đọc.

Hồi ký được dịch ra hơn 14 ngôn ngữ và ra mắt tại hơn 27 quốc gia, từng xuất hiện trong danh sách 100 cuốn sách phải đọc năm 2022 do Time bình chọn. Trên Good Reads, hàng nghìn khán giả chấm tác phẩm điểm tối đa năm sao, nhận xét sách sâu sắc và thực tế.

Trong cuốn sách Ánh sáng trong ta, bà Michelle Obama - người phụ nữ da màu đầu tiên trở thành Đệ nhất phu nhân Hoa Kỳ đã chia sẻ một điều rất nhẹ nhàng nhưng đầy sâu sắc: "Khi một người chọn tiết lộ một phần mà họ cho là không hoàn hảo trong câu chuyện của mình, một hoàn cảnh hoặc điều kiện thường bị xem là điểm yếu, thật ra điều mà họ đang chia sẻ chính là yếu tố cốt lõi tạo nên sự kiên cường và sức mạnh bên trong họ. Và như chúng ta đã chứng kiến nhiều lần trong lịch sử, sức mạnh của một cá nhân kiên định có thể lan tỏa thành sức mạnh của nhiều cá nhân khác".

W-VNN_Anh sang trong ta.jpg

Michelle Obama từng kể, có lần bà bước vào một hội thảo, nhìn quanh và nhận ra mình là người duy nhất có màu da như vậy. Hay lần khác, khi đang vận động cho các chương trình giáo dục dành cho trẻ em da màu, bà bị một số nghị sĩ chất vấn gay gắt về "tư cách". Và ngay cả khi đã là một biểu tượng toàn cầu, bà vẫn thường xuyên bị soi mói vì cách ăn mặc, cách phát biểu, thậm chí là từng cử chỉ nhỏ.

Có lẽ, sự phân biệt ngày nay không còn lộ liễu như thời kỳ của những tấm biển "Whites only" (chỉ da trắng). Nó tinh vi hơn, ẩn sâu hơn dưới những kỳ vọng và chuẩn mực tưởng chừng vô hại: phải giỏi mới được lắng nghe, phải đẹp mới được xuất hiện, phải thật hoàn hảo mới xứng đáng có mặt ở đâu đó. 

Sự phân biệt giờ đây không chỉ nằm ở chủng tộc hay giai cấp mà còn ở ngoại hình, danh tiếng, giọng nói, thậm chí... phong cách sống. Thế nhưng, chính những điều tưởng như vô hại ấy lại khiến người ta tổn thương sâu hơn vì ta không biết nên gọi tên nó thế nào, không biết phản ứng ra sao và đôi khi, chính ta cũng dần tin vào định kiến đó như một phần của bản thân.

Michelle Obama cũng từng tự hỏi: "Mình có đủ giỏi chưa?". Bà cũng từng lo lắng không biết mình có thật sự thuộc về ngôi trường mà bà đã từng mơ ước không. Cả khi nổi tiếng toàn cầu, bà cũng từng băn khoăn không biết điều mình nói có ai lắng nghe không, những điều ấy có tạo được tác động nào đối với xã hội không. Có thể nói, Michelle Obama đã trải qua rất nhiều nỗi sợ và lo lắng nhưng bà không bao giờ để nỗi sợ nắm quyền, cũng không bao giờ chịu khuất phục những định kiến đang chĩa thẳng vào mình.

Trong Ánh sáng trong ta, bà chia sẻ: "Chúng ta tiếp tục học hỏi ngay cả khi chúng ta chán phải học hỏi, tiếp tục thích nghi ngay cả khi chúng ta kiệt sức vì phải thích nghi. Chúng ta không thể đảm bảo mọi nỗ lực đều dẫn đến các kết quả chắc chắn nhưng mỗi ngày trôi qua, chúng ta đều phải trở thành một phiên bản mới hơn của chính mình".

Bài học lớn nhất Michelle chia sẻ không phải là cách làm sao để được chấp nhận mà là cách chấp nhận chính mình, để từ đó ta đủ vững vàng mà không cần ai trao cho quyền hiện diện. Đó cũng là cách Stacey Abrams và nhiều người khác - những người từng bị định kiến gạt sang bên lề đã chọn để tồn tại, để tỏa sáng và thay đổi cuộc chơi.

Như Michelle nhắn nhủ, chúng ta không cần phải hoàn hảo mới được có mặt trong căn phòng quyền lực, trong buổi họp quan trọng hay thậm chí trong cuộc đối thoại về tương lai. Điều ta cần là dũng khí để nói: "Tôi có mặt ở đây và có điều để nói".

Suy cho cùng, ánh sáng của ta không chờ ai đến bật công tắc. Nó đã luôn ở đó, chỉ cần ta đừng tự che khuất chính mình.

Bà Michelle Obama, 61 tuổi, là Đệ nhất Phu nhân Hoa Kỳ từ năm 2009 đến năm 2017. Bà tốt nghiệp Đại học Princeton, Trường Luật Harvard, bắt đầu sự nghiệp luật sư tại công ty luật Sidley & Austin ở Chicago - nơi bà gặp chồng tương lai là ông Obama.