Sự đổ vỡ niềm tin

Theo thông báo của Cơ quan An ninh điều tra Công an tỉnh Hà Giang, kết quả kiểm tra, rà soát, chấm thẩm định điểm thi THPT Quốc gia năm 2018 tại Hà Giang cho thấy có 114 thí sinh với hơn 330 bài thi, có tổng điểm công bố chênh lệch hơn 1,0 điểm so với điểm chấm thẩm định. Cơ quan này ngày 19/7 cũng đãquyết định khởi tố hình sự để làm rõ việc lợi dụng chức vụ, quyền hạn khi thi hành công vụ trong vụ việc nâng điểm thi THPT Quốc gia tại Hà Giang. Trước nghi vấn sai phạm tại một số địa phương khác, hiện Bộ GD&ĐT đã tiếp tục lập tổ công tác xác minh dấu hiệu bất thường trong điểm thi THPT quốc gia của hai tỉnh Sơn La, Lạng Sơn…

Chưa bàn đến kết quả xác minh tại những địa phương đang có nghi vấn sai phạm về điểm thi, vụ gian lận điểm thi tại Hà Giang cũng đang là nỗi trăn trở, băn khoăn của cả xã hội, nhất là những người làm giáo dục đối với giáo dục nước nhà. Bản thân Bộ GD&ĐT, trong thông tin về cuộc họp Ban chỉ đạo thi THPT quốc gia năm 2018 và các đơn vị liên quan do Bộ trưởng Phùng Xuân Nhạ chủ trì chiều ngày 19/7, Bộ này cũng đã nhận định: “Sự việc xảy ra tại Hà Giang vừa qua là cảnh tỉnh đối với những người làm công tác tổ chức thi”.

Bình luận về “cú sốc” mới của giáo dục Việt Nam, trong trao đổi với ICTnews, TS. Lê Trường Tùng, Chủ tịch HĐQT Đại học FPT cho rằng, vụ nâng điểm thi THPT Quốc gia ở Hà Giang đã chứng tỏ một điều là xã hội đang có tình trạng chạy theo lợi ích bất chấp các quy định pháp lý, đạo đức, trách nhiệm - phụ huynh chạy điểm cho con cái, cán bộ giáo dục vì lợi ích trước mắt sẵn sàng làm bậy đi ngược lại đạo đức của ngành, thí sinh dù không làm được bài như khi được điểm cao biết là bất bình thường vẫn im lặng không lên tiếng.

Còn theo TS. Nguyễn Xuân Sang, Hiệu trưởng trường Cao đẳng CN&TM Hà Nội, vụ gian lận điểm thi tại Hà Giang vừa qua đã cho thấy tiêu cực không phải ở các em học sinh mà chính ở các thầy và không loại trừ là ở “những người lớn”.

Ông Sang cũng cho rằng, điều mất mát lớn hơn cả là niềm tin của chính các học sinh về giáo dục bị đổ vỡ do các em biết rõ kết quả của mình đến đâu và kết quả các em “bắt buộc”/được nhận sau khi tiêu cực được thực thi. “Các em học sinh có ngủ mơ cũng không nghĩ được người lớn lo lắng, ưu ái đến mức chỉ có vài giây biến mình trở thành siêu nhân với thành tích đột xuất từ 1 điểm thành 8-9 điểm. Các em liệu có nhận ra được rằng, hóa ra người lo lắng thi cử không phải là mình mà là “những người lớn”. Người thì lo vì thành tích, người thì lo vì tương lai con em, người thì lo vì tâng công, vừa lòng và không loại trừ cả vì tiền...Lòng trung thực bị chính người lớn chà đạp vì mục đích riêng của mình. Những điều thầy cô giảng dạy về đạo đức, nhân cách...đã bị chính các thầy cô đạp đổ khi tiếp tay cho tiêu cực”, ông Sang cảm than.

Vị Hiệu trưởng trường Cao đẳng CN&TM Hà Nội chia se thêm: “Sự đổ vỡ niềm tin còn tạo tâm lý cho cả xã hội thấy không yên tâm về giáo dục ở mọi cấp học khi cấp nào cũng thấy phải tranh đua (tranh đua tích cực thì là quy luật đương nhiên), có cả khóc lóc van xin để con được đi học, được vào trường này trường nọ. Rồi vận dụng mọi mối quan hệ để nhờ cậy 1 suất cho con vì tương lai con em chúng ta. Mối lo lớn nhất của mọi gia đình là việc học của con cái, nghèo thì nghèo cũng không lo bằng con học ở đâu, học thế nào. Thế nên, không chỉ các cháu lo mà bố mẹ các cháu còn lo hơn các cháu, một cháu thi thì cả nhà cũng thi”.

Đề xuất chấm thi theo cụm/chấm chéo, giao trường đại học chấm

Đề cập đến những lỗ hổng trong quy trình thi và chấm thi THPT Quốc gia hiện nay, Hiệu trưởng Cao đẳng CN&TM Hà Nội Nguyễn Xuân Sang cho rằng, Bộ GD&ĐT đã rất cố gắng trong việc cải tiến thi cử theo hướng làm sao hiệu quả và nhẹ nhàng nhất cho thí sinh và phụ huynh trên cơ sở vẫn đảm bảo tính trung thực của một kỳ thi 2 trong 1. Tuy nhiên, trên thực tế những cố gắng của Bộ GD&ĐT đã bị một số cá nhân/một số địa phương lợi dụng lỗ hổng trong việc ủy quyền coi thi/chấm thi làm sai lệch mục đích đúng đắn trong chỉ đạo chung của Chính phủ, Bộ GD&ĐT.

“Tôi nghĩ rằng việc việc tổ chức thi tại các địa phương là hợp lý vì giảm tải được cho cả gia đình và các em học sinh, tuy nhiên theo tôi Bộ GD&ĐT nên tổ chức chấm thi theo cụm hoặc chấm chéo/ hoặc giao cho các trường đại học chấm để hạn chế tối đa tiêu cực. Vì tiêu cực vừa qua cho thấy không phải ở các em học sinh mà chính ở các thầy, ko loại trừ ở “những người lớn” ”, ông Sang nêu quan điểm.

Trả lời câu hỏi vụ nâng điểm thi tại Hà Giang và nghi vấn tại một số địa phương khác hiện nay có dẫn đến lo ngại cho chất lượng đầu vào của trường, TS. Nguyễn Xuân Sang cho biết, với tư cách lãnh đạo một trường Cao đẳng, thời gian vừa qua với sự quyết liệt của Chính phủ và Bộ LĐTB&XH, công tác phân luồng học sinh đã được thực thi một cách mạnh mẽ. Đặc biệt là Công văn 2817/BLĐTBXH-TCGDNN ngày 13/7/2018 của Bộ LĐTB&XH về việc khuyến khích đào tạo bậc Cao đẳng cho học sinh tốt nghiệp THCS đã tạo sự phân luồng khá mạnh mẽ. Mô hình này được áp dụng như mô hình KOSEN 9+5 của Nhật Bản, tạo thuận lợi cho việc đào tạo đội ngũ công nhân, lao động kỹ thuật phục vụ cung cấp nguồn nhân lực xã hội đang thiếu và cần nhiều.

“Thực tế cho thấy 3 năm trở lại đây, giáo dục nghề nghiệp đã có “thị phần” riêng khi nhiều học sinh đủ điều kiện vào đại học nhưng quyết định không học đại học để đi học nghề. Con số này ngày càng tăng lên tại các cơ sở giáo dục nghề nghiệp. Chúng tôi, lãnh đạo các trường cao đẳng hay nói vui với nhau là giờ ra trường tốt nghiệp Cao đẳng dễ xin việc hơn học Đại học vì kỹ năng nghề các em khá tốt nếu đào tạo tốt. Thậm chí, nhiều khi nhà trường cũng không đủ sinh viên để cung cấp cho các doanh nghiệp, tiêu biểu như khối ngành du lịch, kỹ thuật điện lạnh, công nghệ ô tô... của chúng tôi”, ông Sang cho hay.

Ông Sang nhấn mạnh: “Vấn đề mấu chốt để giải quyết các lỗ hổng trong giáo dục, thi cử là các địa phương (tỉnh) đều phải có ý thức nghiêm túc và trách nhiệm với giáo dục, nếu chính tại các địa phương còn có tiêu cực/bệnh thành tích thì không thể đổ hết trách nhiệm cho Bộ trưởng Bộ GD&ĐT được”.