Vấn đề nào cũng nhất nhất dùng luật pháp thì, nếu lý luận logic theo luật là hợp lý, nhưng nếu áp dụng theo luật thì thiệt hại hơn so với tự cuộc sống điều chỉnh.

Thời gian qua, các diễn đàn nóng lên câu chuyện "phạt xe chính chủ". Rất nhiều ý kiến đa chiều đã thể hiện; đồng tình có, phản đối có.

Những lý lẽ của các bên

Bên ủng hộ cho rằng, quốc pháp là phải nghiêm, qui định là phải thực thi và tất nhiên phải có xử phạt thì người dân mới thức hiện. Không có luật pháp nào mà không có chế tài kèm thêm xử phạt. Thực hiện nghiêm điều trên còn để chống thất thu thuế cho Nhà nước, vì giao dịch buôn bán ngầm, và đồng thời chống nạn tội phạm trộm cướp xe máy đang nở rộ.

Bên phản đối cho rằng xử như vậy rất không thực tế vì tình trạng mượn xe nhau, chồng đi xe vợ, vợ đi xe chồng thì thế nào? Một loạt hiện tượng tồn tại trong xã hội như mua xe chưa sang tên qua một loạt đời chủ, nay chủ gốc chết thì làm sao?

Rồi một số vấn đề rất dân... gian, như dân lách luật nhờ người khác đứng tên hộ. Rồi nghi cơ bị nhũng nhiễu từ lực lượng xử phạt.... Nói chung cũng rất có lý, và đa số người dân lo lắng mình bị chặn xe xử, bị làm phiền nên đều đồng loạt phản đối.

Một vị am hiểu luật pháp, chịu khó tra cứu còn cho rằng không có điều luật nào qui định xử phạt, do vậy phạt xe chính chủ là....phạm luật. Rồi có người lại cho rằng phạt xe chính chủ là đúng luật. Lý lẽ của hai vị này cũng rất có lý.

Trước sức ép của công luận và cảm nhận tính khả thi, Chính phủ có một số điều chỉnh: Một mặt ra nghị định tạo điều kiện hơn cho việc hợp thức hóa giấy tờ, một mặt chưa đưa việc xử phạt vào nghị định mới. Trong khi đó bộ công an vẫn bảo lưu qui định xử phạt.

{keywords}

Vấn đề xử phạt xe không "chính chủ" đang gây nhiều tranh cãi. Ảnh minh họa
Luật pháp là để phục vụ cuộc sống tốt hơn

Để có thể giải quyết được bế tắc này, chúng ta cần tìm về những cái gốc cổ xưa. Câu hỏi cổ xưa là "luật pháp được làm ra để làm gì?". Rõ ràng là để làm cho cuộc sống tốt hơn. Cũng giống như việc tại sao bạn mua sắm món hàng này? Vì nó làm cuộc sống bạn tốt hơn. Nếu mua nó để làm cho mình mệt, thì tốt nhất là không mua, lỡ mua thì cũng nên vứt.

Luật pháp cũng vậy, tuy nhiên có phần phức tạp hơn chút.

Một điều luật nào cũng luôn có hai điều "tiện" và "bất tiện", tức lợi và hại. Ví dụ qui định bắt buộc đội mũ bảo hiểm rõ ràng cũng gây ra bất tiện, nhưng cái lợi là bảo đảm được an toàn, bảo đảm xã hội không tốn nhiều chi phí để lo cho những nạn nhân tai nạn giao thông, nên dù có bất tiện, xã hội vẫn ủng hộ.

Một đặc tính của cuộc sống là tính thực tế, tính thuận lợi. Ông bà có câu "nước trong quá, cá không sống được". Vấn đề nào cũng nhất nhất dùng luật pháp thì, nếu lý luận logic theo luật là hợp lý, nhưng nếu áp dụng theo luật thì thiệt hại hơn so với tự cuộc sống điều chỉnh.

Ví dụ: Để bảo đảm giao dịch không bị gian lận, thì bất cứ ai nhận tiền phải ghi biên lai. Nhưng không ai đi máy móc làm tất cả như vậy trong cuộc sống. Tôi cho bạn tôi mượn một triệu tôi có thể cần biên lai hoặc không. Đó là tính uyển chuyển của cuộc sống. Lợi hơn thì làm.

Khi người dân mua bán xe, nếu họ thấy cần xác lập quyền chính chủ để bảo đảm pháp lý tài sản, tránh các rắc rối pháp lý có thể có thì họ sẽ sang tên đổi chủ. Nếu họ thấy để vậy lợi hơn, thì sao? Rõ ràng con người luôn hành động theo quyền lợi. Nếu quá trình đăng ký rắc rối, mệt mỏi nhưng khi mất xe thì cũng không hy vọng cơ quan công an tìm lại được, thì đi đăng ký chuyển tên tuổi làm gì?

Luật pháp trong nhà nước pháp quyền

Trong nhà nước pháp quyền, luật pháp không đến từ người nắm quyền mà đến từ xã hội. Các chủ thể xã hội cần luật pháp để các giao dịch của họ được bảo đảm. Họ sẽ ủy quyền để chính quyền nắm giữ và thực thi. Việc gì họ tự thỏa thuận được thì nên để họ thỏa thuận, họ tự biết là cái gì có lợi hơn. Chính điều này mà nhiều vụ án tòa chấp nhận các đơn sự rút đơn để tự thỏa thuận, chứ không phải nhất nhất mang ra xét xử.

Khi người dân mua bán xe, nếu họ thấy cần xác lập quyền chính chủ để bảo đảm pháp lý tài sản, tránh các rắc rối pháp lý có thể có thì họ sẽ sang tên đổi chủ. Nếu họ thấy để vậy lợi hơn, thì sao? Rõ ràng con người luôn hành động theo quyền lợi. Nếu quá trình đăng ký rắc rối, mệt mỏi nhưng khi mất xe thì cũng không hy vọng cơ quan công an tìm lại được, thì đi đăng ký chuyển tên tuổi làm gì?

Và điều nữa là các qui định cuối cùng cũng nhằm làm cho xã hội tốt hơn, do vậy phải đạt được sự đồng thuận cao.

Ví dụ chính phủ Mỹ muốn đưa ra dự luật SOPA và PIPA để chấm dứt nạn gian lận bản quyền. Tuy nhiên xã hội vẫn chưa có sự đồng thuận. Phân tích thấy thiệt hơn lợi, do vậy mà Tổng thống Obama đã hoãn dự luật. Chúng ta rất ghét ăn cắp và gian lận, điều xấu..., tuy nhiên có khi cũng phải chấp nhận sống với một ít "bụi trần".

Điều nữa, trong nhà nước pháp quyền cần chuyên nghiệp các cơ quan ra qui định và thực thi qui định. Làm như vậy vừa bảo đảm tính chuyên nghiệp, vừa giám sát công việc nhau. Quyền lực có giám sát và cân bằng luôn là điều tốt cho xã hội.

Việc xử phạt xe chính chủ giống như việc "nước trong quá, cá không sống được". Không dễ gì xác định được xe đang mượn hay xe mua bán mà chưa sang tên đổi chủ. Để xác định cái này cho đúng thì sẽ rất mệt cho công an cũng như dân. Nếu làm qua loa cho nhanh để còn thời gian đi làm ăn thì dân có nguy cơ phải đút lót.

Luật hãy bắt đầu từ cuộc sống, vì luật nhằm phục vụ cuộc sống tốt hơn!

Nguyễn Văn Thạnh  

------

Tham khảo:

http://dantri.com.vn/xa-hoi/hai-bo-bat-dong-ve-xu-phat-xe-khong-chinh-chu-711372.htm