Quốc hội sáng nay thảo luận tại hội trường về dự thảo Bộ luật Hình sự (sửa đổi).

Trong đó, đại biểu Phạm Khánh Phong Lan (TPHCM) bày tỏ sự băn khoăn về việc bỏ khung tử hình với 4 tội danh là tham ô hối lộ, vận chuyển trái phép ma túy, sản xuất, kinh doanh thuốc giả.

202505270847577221_b535b66a82f337ad6ee2.jpg
Đại biểu Phạm Khánh Phong Lan (TPHCM). Ảnh: Quốc hội

“Hậu quả của những hành vi này không cần phải phân tích thêm. Nếu chúng ta nhân văn với tội phạm thì thân nhân của các nạn nhân, những người đã chết vì tội lỗi này sẽ cảm thấy như thế nào?” - đại biểu đặt câu hỏi.

Đồng thời, nữ đại biểu nhận định đa số những tội phạm thuộc các tội danh này đều biết hậu quả sẽ như thế nào, việc làm của họ sẽ gây ra tác hại gì nhưng vì lợi ích nên vẫn bất chấp.

Bà Lan nhấn mạnh "cần giữ án tử hình như một chốt chặn cuối cùng, cao nhất" đối với những trường hợp vi phạm cực kỳ nghiêm trọng, chẳng hạn như các trường hợp sản xuất và kinh doanh thực phẩm giả, do hành vi tác động trực tiếp đến những người yếu thế trong xã hội, ảnh hưởng đến sức khỏe và niềm tin của toàn dân.

202505270847577064_d206c3bff52640781937.jpg
Đại biểu Phạm Văn Hòa (Đồng Tháp). Ảnh: Quốc hội

Đại biểu đoàn Đồng Tháp tán thành đề xuất bỏ án phạt tử hình với 6/8 tội danh mà Chính phủ đề xuất. Tuy nhiên, ông cho rằng không nên bỏ tử hình với 2 tội danh là tham nhũng và vận chuyển trái phép chất ma túy.

“Từ trước đến giờ chưa có ai bị tử hình với tội tham nhũng, tham ô” - ông Hòa nhấn mạnh.

Đại biểu Phạm Văn Hòa cũng kiến nghị giữ nguyên án tử hình với tội danh vận chuyển trái phép ma túy do sản xuất và vận chuyển “như anh em song sinh”, nếu không có vận chuyển thì không có người sử dụng.

Bỏ tử hình với tội danh vận chuyển trái phép chất ma túy là phù hợp

Trong khi đó, đại biểu Nguyễn Thị Việt Nga đồng tình với việc bổ sung hình phạt mới là tù chung thân không xét giảm án. Theo bà Nga, đây là việc cần thiết trong bối cảnh Việt Nam từng bước thu hẹp phạm vi áp dụng hình phạt tử hình.

“Tù chung thân không giảm án là hình phạt hợp lý thay thế tử hình với các tội danh đặc biệt nghiêm trọng, có thể xét đến yếu tố nhân đạo, cải tạo lâu dài” - nữ đại biểu đưa ý kiến.

Bà Nga cho rằng quy định này vừa đảm bảo sự nghiêm khắc, tính răn đe, vừa thể hiện sự nhân đạo của Nhà nước, đồng thời đảm bảo cách ly lâu dài với những đối tượng phạm tội đặc biệt nghiêm trọng khỏi xã hội.

202505270928054899_79ff65b6212e9470cd3f.jpg
Đại biểu Nguyễn Thị Việt Nga (Hải Dương). Ảnh: Quốc hội

Liên quan tội danh vận chuyển trái phép chất ma túy, đại biểu Nga cho biết trong nhóm tội phạm về ma túy, có 3 tội đặc biệt nghiêm trọng là sản xuất, buôn bán và vận chuyển trái phép chất ma túy.

“Trong nhiều trường hợp, có những người bị lợi dụng vào hành vi vận chuyển trái phép chất ma túy do thiếu hiểu biết, đói nghèo. Phần đông trong số này là những người yếu thế trong xã hội. Họ bị dụ dỗ hoặc không nắm đầy đủ bản chất phi pháp của hành vi” - đại biểu đoàn Hải Dương phân tích.

Do đó, theo đại biểu, bỏ tử hình với tội danh vận chuyển trái phép ma túy trong khi giữ nguyên mức án cao nhất với tội phạm sản xuất và buôn bán là phù hợp với nguyên tắc phân hóa trách nhiệm hình sự, cá thể hóa hình phạt, đồng thời mở ra cơ hội khoan hồng cho những người có khả năng cải tạo.

Đại biểu Hoàng Quốc Khánh (Lai Châu) cũng đồng tình với đại biểu Việt Nga. Ông nhìn nhận vận chuyển trái phép ma túy là hành vi tiếp tay.

“Thực tiễn cho thấy trong các vụ án lớn tại vùng đồng bào dân tộc thiểu số, thì người nghèo hay thậm chí là người nghiện bị ép buộc tham gia. Một số vụ việc không bắt được chủ mưu sản xuất, buôn bán chỉ bắt được đối tượng vận chuyển” - đại biểu Khánh thông tin, và cho rằng áp dụng mức án chung thân không xét giảm án là phù hợp với những trường hợp này.

Trước đó, tại phiên thảo luận tổ, đại biểu Sùng A Lềnh (Lào Cai) bày tỏ đồng tình với đề xuất bỏ án tử hình đối với 8 tội danh và thay thế bằng hình phạt tù chung thân không xét giảm án, trong đó có tội danh vận chuyển trái phép chất ma túy. Theo đại biểu của Lào Cai, hiện cả nước có trên 2.300 đối tượng thuộc diện thi hành án tử hình, trong đó 83% là án ma túy. Tại Lào Cai, qua giám sát thực tiễn tại địa phương từ năm 2023, có 97% án tử hình có liên quan đến ma túy, tương đương 110 đối tượng, trong đó 91% là người dân tộc thiểu số. Việc thi hành án tử hình thường diễn ra chậm, chưa đến 1% mỗi năm.

“Tại vùng cao, các đối tượng ma túy thường lợi dụng hạn chế về hiểu biết pháp luật, sự đói nghèo của bà con để lôi kéo tham gia, chủ yếu vào việc vận chuyển ma túy” - đại biểu cho hay.

Bộ Công an vừa có báo cáo giải trình ý kiến đại biểu Quốc hội về đề xuất bỏ tử hình với tội tham ô tài sản, nhận hối lộ, sản xuất thuốc giả.

Với tội tham ô, hối lộ, Bộ Công an cho biết thực tiễn tội danh này đã được đa số các nước trên thế giới không quy định hình phạt tử hình hoặc đang có xu hướng bỏ hình phạt tử hình. Thứ hai, nhiều nước yêu cầu Việt Nam phải cam kết không áp dụng hình phạt tử hình với những vụ án về tham nhũng, chức vụ. Thứ ba, những tội này không phải là "tội ác", không xâm phạm đến tính mạng con người, không xâm phạm trực tiếp đến và chủ thể đặc biệt là an ninh quốc gia. Thứ tư, việc không áp dụng hình phạt tử hình và thay bằng tù chung thân không xét giảm án vẫn bảo đảm tính răn đe vì hình phạt tù chung thân không xét giảm án cũng là hình phạt đặc biệt nghiêm khắc, tước đi sự tự do vĩnh viễn của một con người.

Với tội sản xuất thuốc giả, Bộ Công an nêu rõ trên cơ sở đề án liên quan đến tử hình mà Viện kiểm sát nhân dân tối cao trình, Bộ Chính trị đã cơ bản thống nhất với giải pháp trong đề án. Theo đó việc thu hẹp hình phạt tử hình tiếp tục được nghiên cứu, trong đó có việc nghiên cứu kỹ lưỡng để bỏ hình phạt đối với tội này. Bộ Công an nêu rõ thực tiễn xét xử cho thấy chủ yếu là giả nhãn mác, thuốc kém chất lượng, không có tác dụng chữa bệnh... rất khó xác định có gây chết người hay không để áp dụng hình phạt tử hình. Do vậy, trên thực tế chưa có trường hợp nào bị tuyên án tử hình về tội danh này.