Một trong những đổi mới quan trọng trong dự thảo Luật Cán bộ công chức mà Quốc hội đang thảo luận để thông qua trong tháng 6 này là các quy định về đánh giá cán bộ, công chức.

Theo đó, dự thảo hướng đến việc đánh giá cán bộ, công chức một cách thực chất, khách quan qua việc sử dụng các phương pháp đánh giá hiện đại bằng hệ thống chỉ số hiệu quả công việc (KPI), sử dụng các công cụ công nghệ, từ đó biết ai làm được việc, ai không làm được để sàng lọc.

Việc đánh giá cán bộ, công chức bằng KPI tuy chưa trở thành công cụ phổ biến trong các cơ quan nhà nước nhưng thời gian qua đã có một số tỉnh triển khai thực hiện. Trong đó, Khánh Hòa là một trong những tỉnh đầu tiên đưa KPI vào công tác đánh giá cán bộ, hướng đến mục tiêu xây dựng nền công vụ chuyên nghiệp, hiệu quả và minh bạch.

Phóng viên VietNamNet đã có cuộc trao đổi với Bí thư Tỉnh ủy Khánh Hòa Nghiêm Xuân Thành về chủ trương này.
 
Đánh giá không đúng về cán bộ sẽ gây nhiều hệ lụy
 
Là một trong những địa phương đầu tiên của cả nước đưa KPI vào đánh giá cán bộ, công chức, ông có thể cho biết vì sao tỉnh lại mạnh dạn áp dụng phương pháp này?

Nghị quyết Đại hội đại biểu lần thứ 13 của Đảng chỉ ra: “Đánh giá cán bộ vẫn là khâu yếu, mặc dù đã có nhiều đổi mới nhưng vẫn còn không ít trường hợp chưa phản ánh đúng thực chất”.

Đánh giá không đúng về cán bộ thì khó quy hoạch, quản lý, sử dụng hiệu quả; gây ra nhiều hệ lụy trong công tác tổ chức, cán bộ, chính sách, xây dựng đội ngũ cán bộ, công chức.

Việc triển khai xây dựng đề án vị trí việc làm trong hệ thống chính trị được quy định tại các nghị quyết, quy định của Trung ương, của Chính phủ. Nghị quyết Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ 13 của Đảng xác định: “Đẩy mạnh thực hiện tinh giản biên chế gắn với nâng cao chất lượng và cơ cấu lại đội ngũ cán bộ, công chức, viên chức theo vị trí việc làm”; “Nghiên cứu, hoàn thiện cơ chế lựa chọn, đánh giá, sàng lọc để nâng cao chất lượng đội ngũ cán bộ, công chức, viên chức”.

z6666129253360_897490ba8a8649d12627d698fad05e21.jpg
Ông Nghiêm Xuân Thành, Bí thư Tỉnh ủy Khánh Hòa. Ảnh: Xuân Ngọc  

Thời gian qua, Ban Tổ chức Trung ương, Bộ Nội vụ đã ban hành các văn bản hướng dẫn triển khai xây dựng danh mục vị trí việc làm gắn với chức danh, chức vụ, cơ cấu và ngạch công chức để xác định biên chế, sắp xếp, bố trí cán bộ, phù hợp với chức năng, nhiệm vụ của cơ quan, đơn vị, khung năng lực của cán bộ, đồng thời khắc phục khâu yếu trong công tác đánh giá cán bộ, nâng cao chất lượng và cơ cấu lại đội ngũ cán bộ, công chức, viên chức theo vị trí việc làm.

Bên cạnh đó, triển khai đề án vị trí việc làm góp phần thực hiện đồng bộ trong cuộc cách mạng về tinh gọn tổ chức bộ máy gắn với cơ cấu lại, nâng cao chất lượng đội ngũ cán bộ theo tổng kết Nghị quyết 18 của Trung ương.

Tổng Bí thư Tô Lâm đã phát biểu tại hội nghị toàn quốc về quán triệt, triển khai tổng kết việc thực hiện Nghị quyết 18: "Việc tinh gọn tổ chức bộ máy đi đôi với tinh giản biên chế, cơ cấu lại đội ngũ cán bộ đủ phẩm chất, năng lực ngang tầm nhiệm vụ. Tinh giản không có nghĩa là cắt giảm một cách cơ học, mà là loại bỏ những vị trí không cần thiết, giảm những công việc không hiệu quả, từ đó tập trung nguồn lực cho những lĩnh vực then chốt, những con người thực sự xứng đáng và phù hợp. Không để cơ quan nhà nước là 'vùng trú ẩn an toàn' cho cán bộ yếu kém”.

Có thể nói, tỉnh Khánh Hòa đang đứng trước nhiều cơ hội, tiềm năng to lớn. Hạ tầng chiến lược, nhất là kết cấu hạ tầng giao thông được Trung ương, tỉnh triển khai đồng bộ cùng với quy hoạch phát triển tỉnh do Thủ tướng phê duyệt tạo đột phá phát triển. Đặc biệt, Bộ Chính trị ban hành Nghị quyết số 09 về xây dựng, phát triển Khánh Hòa đến năm 2030, tầm nhìn đến 2045, mục tiêu xây dựng và phát triển Khánh Hòa trở thành thành phố trực thuộc Trung ương, là cực tăng trưởng cao, nhân dân có mức sống cao, hiền hòa và hạnh phúc.
 
Để sớm hiện thực hóa các tiềm năng to lớn và tận dụng tối đa các cơ hội nổi trội, tỉnh Khánh Hòa xác định nhiệm vụ đột phá có tính chiến lược, quan trọng hàng đầu là nhanh chóng cơ cấu lại, nâng cao chất lượng nguồn nhân lực.

Trên cơ sở đó, Tỉnh ủy tập trung lãnh đạo, chỉ đạo xây dựng, triển khai đề án vị trí việc làm trong các cơ quan, đơn vị toàn tỉnh, coi đây là giải pháp hữu hiệu, căn cơ trong đổi mới công tác đánh giá và sử dụng cán bộ hiệu quả.

Đến thời điểm này, tỉnh đã hoàn thành triển khai xây dựng và đưa vào áp dụng đồng bộ 4 cấu phần đề án vị trí việc làm cho tất cả cán bộ, viên chức, người lao động trong các cơ quan Đảng, Nhà nước, MTTQ và các tổ chức chính trị xã hội tỉnh. Bốn cấu phần đó gồm: Danh mục vị trí việc làm, bản mô tả vị trí công việc, khung năng lực vị trí việc làm, bộ chỉ số và phần mềm về KPI.

Ông có thể chia sẻ rõ hơn về vị trí, ý nghĩa chung bộ KPI và mục tiêu cốt lõi của việc xây dựng, áp dụng hệ thống KPI trong công tác cán bộ?

KPI là các thước đo đánh giá khách quan, minh bạch, đúng thực chất kết quả, hiệu quả công việc qua chấm điểm sản phẩm công việc về số lượng, chất lượng và hiệu quả hoàn thành của từng cán bộ, cơ quan, đơn vị theo thời gian thực.

Trên cơ sở đó, xác định được vị trí việc làm cần thiết theo mức độ, tính chất công việc từ đơn giản đến phức tạp; xác định biên chế cần thiết trong từng tổ chức làm cơ sở định biên đảm bảo khoa học, phù hợp với thực tiễn để sử dụng biên chế tối ưu.

Bên cạnh đó, KPI không chỉ đo lường mà là kênh truyền tải mục tiêu, nhiệm vụ đến các cấp trong tổ chức, thúc đẩy động lực làm việc và môi trường học hỏi, tự đào tạo của cán bộ, góp phần nâng cao năng suất, chất lượng hiệu quả công việc.

Mục tiêu của Khánh Hòa khi triển khai KPI là khắc phục hạn chế trong khâu đánh giá, xếp loại chất lượng cán bộ. Trên cơ sở đó, thực hiện liên thông trong công tác cán bộ: xếp bậc lương, chi lương, thưởng hiệu quả cho từng cán bộ căn cứ vào vị trí công việc, điểm số kết quả công việc trong kỳ; đồng thời gắn với công tác đào tạo, bồi dưỡng, quy hoạch, luân chuyển, bổ nhiệm cán bộ và thực hiện chủ trương tinh giản biên chế.

Qua đó hướng đến nâng cao năng suất, chất lượng, hiệu quả công việc của cán bộ và hiệu năng, hiệu lực, hiệu quả hoạt động của tổ chức, cơ quan, đơn vị, địa phương.

Bên cạnh đó, triển khai phần mềm KPI chính là thực hiện hoá chủ trương Nghị quyết số 57/2024 của Bộ Chính trị trong nghiên cứu phát triển ứng dụng công nghệ thông tin, số hóa vào đo lường, lượng hóa chấm điểm, đánh giá, xếp loại cán bộ.

Hiệu quả công việc cần được chú trọng hơn là số lượng đầu việc

Là một trong những tỉnh đầu tiên áp dụng bộ công cụ đo lường KPI, Khánh Hòa đã đối mặt với những khó khăn nào trong quá trình triển khai?

Khi bước đầu triển khai, Khánh Hòa cũng gặp một số khó khăn.

Thứ nhất, việc áp dụng KPI trong khu vực công ở nước ta chưa phổ biến, nên việc trao đổi, tham khảo kinh nghiệm có hạn chế. Bên cạnh đó, có quan điểm cho rằng KPI chỉ phù hợp với khu vực doanh nghiệp, khu vực tư nên bước đầu triển khai gặp trở ngại nhất định.

Thứ hai, việc xác định các mục tiêu, nhiệm vụ trọng tâm, trọng điểm chưa nhất quán giữa các cơ quan, đơn vị, thiếu các mục tiêu lượng hóa, đo lường đánh giá chất lượng và hiệu quả.

Thứ ba, hệ thống phần mềm chưa tương thích giữa chương trình quản lý văn bản E-Office với phần mềm giao việc, đánh giá kết quả công việc và chưa đồng nhất giữa khối các cơ quan đảng, các đoàn thể với các cơ quan chính quyền trong tỉnh.

Bi thu Nghiem Xuan Thanh.jpg
Bí thư Khánh Hoà nói về lần đầu áp dụng KPI trong đánh giá cán bộ. Ảnh: Xuân Ngọc

Thứ tư, đó là tâm lý ngại thay đổi, ngại tiếp cận với công nghệ mới ở một bộ phận cán bộ, nhất là nhóm cán bộ có số đầu việc thấp và khả năng đáp ứng yêu cầu công việc không cao.

Thứ năm, cơ chế, chính sách chưa đồng bộ trong gắn kết quả đánh giá, xếp loại chất lượng hiệu quả công việc với chi trả tiền lương, thưởng và các chính sách cán bộ khác. Do đó tính hiệu lực, hiệu quả trong triển khai vị trí việc làm và áp dụng KPI chưa được phát huy tối đa.

Dựa trên kinh nghiệm thực tiễn, tỉnh đã đề ra những giải pháp gì để vượt qua các rào cản này và nâng cao hiệu quả quản trị?

Để phát huy hiệu quả khi triển khai KPI, mỗi cơ quan, đơn vị, địa phương cần phải thể hiện rõ định hướng, mục tiêu phát triển, nhiệm vụ trọng tâm của tổ chức. Khi cần thay đổi về định hướng thì tổ chức cần quyết định kịp thời. Tính thống nhất, kiên định của tập thể lãnh đạo và trách nhiệm của người đứng đầu là quan trọng hàng đầu. Cần sâu sát, kỹ lưỡng ngay từ bước xây dựng chuẩn hoá đầu việc, đến quyết liệt trong tổ chức thực hiện.

Bên cạnh đó, chất lượng, hiệu quả công việc cần được chú trọng hơn là số lượng đầu việc. Hướng trọng số KPI đến các chỉ số cải cách hành chính, nâng cao chất lượng phục vụ người dân, doanh nghiệp, các chỉ tiêu phát triển kinh tế xã hội. Khi đánh giá không chỉ là kết quả đạt được mà còn coi trọng đến làm thế nào đạt được kết quả đó. Nghiên cứu ứng dụng công nghệ thông tin, chuyển đổi số trong đo lường KPI, tiến tới ứng dụng AI trong công tác quản lý công vụ hiệu quả.

Cùng với đó, cần quan tâm công tác quán triệt và nâng cao nhận thức, nhất quán trong tổ chức triển khai vị trí việc làm, KPI tại cơ quan, đơn vị, địa phương; tăng cường công tác kiểm tra, giám sát, đôn đốc, hướng dẫn việc thực hiện.

Để phát huy hiệu lực, hiệu quả trong triển khai hệ thống vị trí việc làm và KPI, rất cần sớm hoàn thiện cơ chế, chính sách đổi mới, cải cách tiền lương theo vị trí việc làm và hiệu quả công việc, đồng thời gắn chặt hơn kết quả đánh giá, xếp loại cán bộ với thực hiện liên thông trong công tác cán bộ.
 
Với quyết tâm đổi mới và tinh thần "đo lường để dẫn dắt", ông kỳ vọng gì về bộ máy công vụ trong thời gian tới, đặc biệt khi KPI trở thành “trụ cột” trong văn hóa làm việc?
 
KPI đóng vai trò quan trọng trong việc cải thiện hiệu quả công vụ qua việc lượng hóa đo lường hiệu quả công việc được công bằng, minh bạch, khách quan. Qua đó tạo động lực, tăng cường trách nhiệm của cán bộ, công chức, viên chức và hiệu quả hoạt động của tổ chức.
 
Từ đó, việc áp dụng triển khai KPI sâu rộng trong khu vực công chắc chắn sẽ góp phần xây dựng nền công vụ chuyên nghiệp hơn, trách nhiệm, năng động, thu hút và giữ chân những "người thực sự xứng đáng và phù hợp", xây dựng đội ngũ cán bộ đủ phẩm chất, năng lực và uy tín, ngang tầm nhiệm vụ trong giai đoạn phát triển mới.